Γράφει ο Δημήτριος Βαλής

Στην εποχή μας, είναι <κοινό μυστικό>, πως ο Ελληνισμός βιώνει έναν «Σύγχρονο Μεσαίωνα», έναν «Πνευματικό Σκοταδισμό», καθώς ο Έλληνας σήμερα εστιάζει στην υλική και εφήμερη απόλαυσή του, ενώ ο Πολιτισμός, ο οποίος προσέφερε σε ολόκληρο τον Κόσμο απαξιώνεται. Σε αυτό το σημείο, ο διαχρονικός και πάντα επίκαιρος Ίων Δραγούμης και οι Φιλοσοφικές του Ανησυχίες, μπορούν να προσφέρουν απάντηση στα προβλήματα του σήμερα.

Όμως, ποιος στα Αλήθεια είναι ο Ίων Δραγούμης και ποια η Φιλοσοφία του; Και για ποιο λόγο αποτελεί την λύση στην <εξίσωση> του σήμερα;

Ο Ίων Δραγούμης ήταν το πέμπτο παιδί και ο δεύτερος υιός του Πρωθυπουργού της Ελλάδος Στέφανου Δραγούμης, ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός της χώρας μας, μετά το κίνημα στο Γουδί το 1909 και της Ελισάβετ Δραγούμη, το γένος Κοντογιαννάκη.

Ο Δραγούμης γεννήθηκε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1878. Μετά το τέλος των Σπουδών του επί της Νομικής στην Αθήνα, το 1899 κατετάχθη ως Διπλωμάτης στο Υπουργείο Εξωτερικών. Από εκεί, ξεκίνησε η συναρπαστική Πολιτική και Ιστορική του πορεία, καθώς μετείχε στην προπαρασκευή της Επαναστάσεως του 1909, πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ το 1915 εξελέγη ανεξάρτητος Βουλευτής Φλώρινας. Όμως, όντας γνωστός Βασιλόφρων, κατά τον Εθνικό Διχασμό όχι μονάχα θα εξοριστεί μαζί με άλλους Βασιλόφρονες και την ίδια την Ελληνική Βασιλική Οικογένεια στην Κορσική, μα τελικά στις 31 Αυγούστου 1920 δολοφονείται από το «Βενιζελικό Παρακράτος» , ως αντίποινα για την απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι λίγες ημέρες πριν, παρά το γεγονός πως ο ίδιος επεδίωκε την Εθνική Συμφιλίωση.

Η πραγματική όμως ουσία του Ίωνος Δραγούμη, δεν είναι τα πολιτικά πιστεύω του, μα η αφοσίωσή του στον Ελληνισμό. Εδώ, η Δραγουμική Φιλοσοφία φαίνεται πως επιδρά στον ψυχισμό του Ίωνος, καθώς ο συγκεκριμένος άνθρωπος ουδέποτε άνηκε σε κάποιο ιδεολογικό καλούπι. Έχει υπάρξει Εθνικιστής (μα όχι με την σημερινή «περιορισμένη έννοια», Σοσιαλιστής κτλ, μα πάνω από όλα δήλωνε Έλλην!

Ας πάμε όμως να δούμε, πώς η Δραγουμική Φιλοσοφία, απαντάει στα πολλά προβλήματα του Ελληνισμού, τα οποία βιώνουμε έως την εποχή μας, ήδη από τα 1900.

«Για να ζήσω περισσότερο, πρέπει να συνδεθώ με Έθνος μου. Συνδέομαι με το Έθνος μου, όταν προσπαθώ να το δυναμώσω, διοχετεύοντας όλες τις δυνάμεις μου εκεί, δηλαδή σε αυτόν τον σκοπό»

Αρχικά, στο έργο του «Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες» φανερώνεται η αγάπη του συγγραφέως για το Έθνος του (δλδ την Ελλάδα), μα και για την «σχέση» του Έθνους με την εκάστοτε πολιτική. Χαρακτηριστικά, ο ίδιος γράφει: «Ο καθένας πρέπει να φαντάζεται πώς αυτός πρέπει να σώσει το Έθνος του. Ο καθένας γεννήθηκε Σωτήρας του Έθνους του, όμως λίγοι ξέρουν πώς γεννήθηκαν τέτοιοι, δλδ πώς αυτοί θα το σώσουν αν το θέλουν», ενώ επίσης σημειώνει: «Τα Έθνη δεν πεθαίνουν με μίαν πολιτική…αφού ξεπέση μια πολιτική μορφή μαζί της ξεπέφτει και ο πολιτισμός, που τράφηκε μαζί της…».

Από αυτές τις «σημειώσεις» του, μπορεί κανείς να συμπεράνει πως ο Δραγούμης «δουλεύει για τον Ελληνισμό», όπως λέει ο ίδιος στο έργο του «Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες». Παράλληλα όμως, διαφαίνεται και η ταπεινότητά του και η ορθολογική του προσέγγιση στα πράγματα του Ελληνισμού, καθώς γράφει: «Μου αρέσει να νιώθω καμιά φορά πώς και εγώ είμαι ένας από τους πολλούς και περαστικούς Άρχοντες του Ελληνισμού και πρέπει να περάσει και από εμένα ο Ελληνισμός για να προχωρήσει», ενώ παρακάτω συμπληρώνει την συγκεκριμένη θέση του λέγοντας: «Είμαι ένα κύτταρο…».

Ως επιστήμων όμως, ο Δραγούμης εκφράζει τη άποψή του για το Πολίτευμα της Ελλάδος σε διάφορα σημεία των έργων του «Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες», «Ελληνικός Πολιτισμός» και στο «Όσοι Ζωντανοί». Συγκεκριμένα, στο «Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες» ισχυρίζεται ότι: «Αν είμαστε ζωντανό Γένος δεν θα κολλήσουμε στο Πολιτικό σύστημα, που μας κάθισαν. Το Σύνταγμα και οι Βουλευτές είναι μια αρρώστια. Δεν είναι η ζωή μας. Ή θα μας πεθάνει ή θα ψωφήσει τέλος πάντων αυτή. Και θα ζήσουμε τότε με το άλλο σύστημα πολιτικό, που να μας έρχεται καλλίτερα», ενώ παρακάτω διατυπώνει την Φιλοσοφική του ανησυχία: «Πώς χωρίς να μας μελετήσουν, χωρίς να μάθουν καλά το φυσικό μας, μας κόλλησαν Βουλευτές και Σύνταγμα».

Επίσης, ο Ίων Δραγούμης ως Πολιτικός και ως Διπλωμάτης εκφέρει τις θέσεις του και για την τοπική αυτοδιοίκηση, την οποία βλέπει ως προέκταση του κοινοτισμού, ενώ θεωρεί πως ο Ελληνισμός οφείλει και πρέπει να κυριαρχήσει διά του εκπολιτισμού των «Βαρβάρων» , όπως ακριβώς πίστευε και ο Αδαμάντιος Κοραής. Συγκεκριμένα, για τις κοινότητες ο ίδιος διατυπώνει πως: «Οι κοινότητες να κοιτάζουν τα κοινοτικά τους. Ας βγαίνουν Βουλευτές για να μην θυμώσει ο Λαός, αν του αφαιρέσουμε την Ψήφο. Μα οι Βουλευτές ας Μην κοιτάζουν τα εθνικά ζητήματα, ας κοιτάζουν εκείνοι που μόνον αυτά βλέπουν και δεν έχουν να συλλογιστούν ούτε κοινοτικά ούτε επαρχιακά» (Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες).

Ακόμη, ο Δραγούμης παίρνει θέση αι για το θέμα της Ελληνικής Γλώσσας, συγκεκριμένα υπέρ του Δημοτικισμού, γεγονός που φαίνεται κυρίως στο έργο του «Όσοι Ζωντανοί», γεγονός που φανερώνει περίτρανα την πολύπλευρη προσωπικότητά του.

Ο «πυρήνας» όμως της Δραγουμικής Φιλοσοφίας είναι το Έθνος, το οποίο ο ίδιος βλέπει ως το Ιδεολογικό – Πολιτιστικό καθήκον του κάθε Έλληνος, όπως διαφαίνεται από το παρακάτω απόσπασμα του Έργου του «Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες»: «Για να ζήσω περισσότερο, πρέπει να συνδεθώ με Έθνος μου. Συνδέομαι με το Έθνος μου, όταν προσπαθώ να το δυναμώσω, διοχετεύοντας όλες τις δυνάμεις μου εκεί, δηλαδή σε αυτόν τον σκοπό».

Όμως, γίνεται επίσης αντιληπτό πως είναι υπέρμαχος και του «κλασικού τρίπτυχου» “Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια”, όταν στα έργα του «Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες», «Όσοι Ζωντανοί» και «Ελληνικός Πολιτισμός» ομιλεί υπέρ της σημασίας της σχέσεως Πατρίδος και Θρησκείας λέγοντας: «Υποστηρίζω την Θρησκεία μας, επειδή είναι αχώριστη από την Ιστορία μας, είναι η συνέχεια της Ιστορίας του Γένους».

Την ίδια στιγμή όμως, ως Πολιτικός Φιλόσοφος και ως Σπουδασμένος Έλλην Πολίτης, εκφράζει την άποψή του για το Ελληνικό Σχολείο λέγοντας: “Τα σχολεία τα ελληνικά τώρα πρέπει να είναι για δυο σκοπούς: α)να ανοίγουν το μυαλό και β)να “φουσκώνουν” το παιδί με τον έθνισμό τους!”.

Τέλος, η Δραγουμική Φιλοσοφία ομιλεί και για την σημασία της Ιδεολογίας και για την Μεγάλη Ιδέα, τις οποίες χαρακτηρίζει ως “ακρογωνιαίους λίθους” για τον Ελληνισμό και την συνέχειά του στον χρόνο. Συγκεκριμένα, στο έργο του “Ο Ελληνισμός Μου και οι Έλληνες”, για την διαμόρφωση του Ιδανικού λέει πώς: “Πρέπει δυο πράγματα να γίνουν, για να ξαναδυναμώσει το Γένος: α)να ευρεθή ένα Ιδανικό, β) να επιβληθεί στο Έθνος όλο το Ιδανικό αυτό”, ενώ στην ερώτηση “Είναι ανάγκη να υπάρχει Μεγάλη Ιδέα;”, στο Βιβλίο του “Η Μεγάλη Ιδέα” απαντάει λέγοντας τα εξής: “Είναι το αυτό σαν να ερωτά κανείς, αν είναι ανάγκη να υπάρχει το Ελληνικό Έθνος και το Ελληνικό Ελεύθερο Κράτος, το οποίο δεν θα ζήσει, δεν θα το αφήσουν να ζήσει, όταν το Έθνος χαθεί!”

Κλείνοντας την μικρή ανάλυση της Δραγουμικής Φιλοσοφίας, επιστρέφουμε σε μια φράση: “Ελληνικό Πνεύμα”, η οποία διατυπώνεται ως η “ουσία των πάντων” από τον Συγγραφέα σε μια σειρά στο Έργο του “Η Μεγάλη Ιδέα”: “Υπάρχει κάτι που δεν είναι λέξις κενή, κάτι που ονομάζεται Ελληνικό Πνεύμα!”

• 
  Διαγραφή Σαμαρά
• 
  Θρίαμβος Τραμπ
• 
  Οχι, δεν είναι ο Δένδιας υπεύθυνος για την μείωση κυριαρχίας στο Αιγαίο – Είναι όλοι τους

Συνοψίζοντας, βλέπουμε πως η Δραγουμική Φιλοσοφία όχι μονάχα απαντάει, μα παραλλήλως προσφέρει σοβαρές λύσεις σε θέματα, τα οποία “ταλανίζουν” ακόμη και σήμερα τον Ελληνισμό (όπως Σχολείο, Πολιτικό Σύστημα, Γλώσσα κ.α). Κάποιος όμως θα αναρωτηθεί: “Γιατί να μελετήσω τον Ίωνα Δραγούμη και γιατί να επιλέξω τις δικές του “λύσεις” στα “δικά μου” προβλήματα; Η απάντηση είναι απλή. Ο Δραγούμης και η Φιλοσοφία του, δεν είναι “αμπελοφιλοσοφίες”, μα καίριες διατυπωμένες θέσεις, οι οποίες επηρέασαν πολλούς Έλληνες Διανοητές (όπως ο Κωστής Παλαμάς) ο οποίος έγραψε για τον θάνατο του Δραγούμη τα εξής: “Λευκή, ας βαλθή όπου έπεσες,κολώνα. Πώς έπεσες, γραφή να μην το λέει λευκή, με της Πατρίδος την εικόνα. Μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει, βουβή, μαρμαρωμένη να σε κλαίει.”, αλλά κυρίως Έλληνες Πολιτικούς (όπως ο Ιωάννης Μεταξάς, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος).

Εν τέλει, ο Ίων Δραγούμης και οι απόψεις του, 104 χρόνια μετά τον θάνατό του, όχι μόνο μας επηρεάζουν, μα κυρίως μας χαρακτηρίζουν, ενώ οδήγησαν τον ίδιο στο “Ελληνικό Πάνθεο” μετά τον άδοξο θάνατό του.

Βιβλιογραφία:

1)Ίων Δραγούμης Έργα (Τόμος Α – Β),Εκδόσεις Πελεκάνος

2)Όσοι Ζωντανοί, Ίων Δραγούμης.

3)Ίων Δραγούμης: Ο Ασυμβίβαστος, Γιάννης Α. Μάζης, Εκδόσεις Μεταίχμιο.

4)Ο Ίων Δραγούμης Εξόριστος, Ιωάννης Μαλώσσης, Εκδόσεις Πελασγός.