Ο ελληνικός στόλος από την αρχή της επανάστασης είχε καταφέρει να πετύχει σημαντικές νίκες και μεγάλες απώλειες στον τουρκικό στόλο. Τα τότε κυρίαρχα νησιά, η Ύδρα, η Σπέτσες, τα Ψαρά η Κάσος η Σύρος κ.α. είχαν προσφέρει τα καράβια τους για τη δημιουργία επαναστατικού στόλου, ενώ το σώμα του πυρπολικού είχε καταστρέψει πολλά τουρκικά πλοία ανατινάζοντάς τα.
Το 1825 λοιπόν ο ελληνικός στόλος υπό τον ναύαρχο Ανδρέα Βώκο Μιαούλη έχει σημειώσει πρόσφατα δυο σπουδαίες νίκες αρχικά έναντι του τουρκικού στόλου στη Ναυμαχία του Γέροντα και έναντι του αιγυπτιακού ανοιχτά της Κρήτης, όπου αναγκάζει και στις δυο ναυμαχίες την υποχώρηση των δυο στόλων και την εμπόδιση απόβασης στη Σάμο και την καθυστέρηση στην Πελοπόννησο.
Όμως, ο Ιμπραήμ και ο αιγυπτιακός στόλος είχαν ήδη ξεκινήσει αποβάσεις αρχικά στην Κρήτη και την Κάσο και είχε ήδη ξεκινήσει απόβαση στην Πελοπόννησο. Ο ελληνικός στόλος τον Απρίλιο του 1825 αρχικά είχε κατατροπωθεί στη Σφακτηρία, αλλά κατάφερε και αιφνιδίασε τον αιγυπτιακό στόλο στη Μεθώνη, όπου αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων και καθυστέρησε τον Ιμπραήμ.
Το χρονικό της μικρής ναυμαχίας
Ο Μιαούλης εκείνη την περίοδο βρισκόταν μεταξύ της Πελοποννήσου και της Κρήτης, προσπαθώντας μάταια να εμποδίσει την απόβαση στην Πελοπόννησο. Μαζί του βρισκόταν και οι Γεώργιος Ανδρούτσος και Νικολής Αποστόλης. Τότε από το λιμάνι της Σούδας, όπου εκείνη την περίοδο υπήρχε εκεί ο τουρκικός Ναύσταθμος, λόγω της φυσικής και οχυρωματικής ασφάλειας του κόλπου της Σούδας αναχωρεί ο τουρκοαιγυπτιακος στόλος, που είχε ως βάση την Κρήτη (αποτελείτο κυρίως από πλοία καλύψεως) με σκοπό την άφιξη στην Πελοπόννησο, ο ελληνικός στόλος στις 2 Ιουνίου 1825 αιφνιδιάζει το μικρό αυτόν στόλο στην είσοδο του όρμου της Σούδας και εκτυλίσσεται ναυμαχία.
Η ναυμαχία κράτησε ως το απόγευμα με μεγαλύτερο πλήγμα στον τουρκικό στόλο την ανατίναξη μιας τουρκοαιγυπτιακής κορβέτας από το πυρπολικό του Μιαούλη, όπου ανάγκασε τους τουρκοαιγυπτίους να οπισθοχωρήσουν στο εσωτερικό του όρμου με μεγάλες ζημιές στα πλοία με αποτέλεσμα να μην αναχωρήσουν τελικά.
Το αρχικό σχέδιο του ελληνικού στόλου ήταν η ολοκληρωτική καταστροφή του τουρκικού μέχρι τον τουρκικό ναύσταθμο (σημερινή περιοχή Ναυστάθμου Κρήτης). Όμως, οι μεγάλες ζημιές του ελληνικού στόλου τους ανάγκασε να υποχωρήσουν και να επιστρέψουν στην Ύδρα και τις Σπέτσες για την επιδιόρθωση των ζημιών.
Η ναυμαχία της Σούδας ήταν μια από τις τελευταίες μεγάλες μάχες του ελληνικού στόλου, μέχρι τη ναυμαχία του Ναβαρίνου και την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η αξία της ίσως να μη θεωρείται σημαντική, όμως αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας της ελληνικής επανάστασης.
