Του Γεώργιου Κουτσαντώνη

H Λουκρητία Λαζαρέτσι (Lucrezia Lazzareschi)*, γράφει για την ζωή του Ιταλού ζωγράφου της πρώιμη Αναγέννησης, Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα (Piero della Francesca):

«Είναι το Ιερό που ξεσπά τον 15ο αιώνα, τις παραμονές της νεωτερικότητας. Είναι ο ιερός ουμανισμός. Εκείνη την εποχή υπήρχε το Συμβούλιο της Φλωρεντίας. Το Συμβούλιο ενέκρινε την επανένωση της Ανατολικής Εκκλησίας με τη Δυτική Εκκλησία. Ο Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα εργάστηκε πολύ εκείνη την περίοδο της επανένωσης. Είδε με τα μάτια του τους εκπροσώπους της Ανατολής, σε ιταλικά εδάφη, ντυμένους με ασυνήθιστα ρούχα, ανάπνευσε τον αέρα μιας συμφιλίωσης που πρόσφερε στον Χριστιανισμό νέα δύναμη και νέες προοπτικές. Η επανένωση, ωστόσο, ήταν βραχύβια. Πάρα πολλά περίπλοκα ιστορικά γεγονότα, πάρα πολλές πληγές που δύσκολα επουλώνονται, πάρα πολλές προκαταλήψεις δίχασαν και πάλι τις δύο Εκκλησίες. Ο δυτικός χριστιανισμός έστρεψε όλο και περισσότερο την προσοχή του στον κόσμο και τον άνθρωπο. Και αυτό που ακολούθησε ήταν η γονιμότητα της Αναγέννησης».

Στην συνέχεια η Ιταλίδα εικαστικός, με αξιοθαύμαστη ειλικρίνεια θα παραδεχτεί:

«Σήμερα όμως ο δυτικός αγώνας έφτασε στο τέλος του. Ο άνθρωπος, τόσο στράφηκε στο ανθρώπινο που τώρα καταλήγει να αρνείται τον άνθρωπο, να τον διαλύει. Αν οι Εκκλησίες είχαν παραμείνει ενωμένες, τότε ο Δυτικός Ουμανισμός ίσως είχε πάρει άλλη κατεύθυνση, καταλήγοντας σε ένα μονοπάτι που θα συνέχιζε να αναζητά και να εκφράζει το Ιερό και το Υπερβατικό, ενώ την ίδια στιγμή θα το ενσωματώνει σε μια γνήσια γήινη περιπέτεια».

Την εποχή της δίψας για επανένωση των Εκκλησιών κάποιοι πίστεψαν ότι η δυτικότροπη ευαισθησία για το ανθρώπινο και το πιο σωματικό (φυσικό) μαζί με την ορθόδοξη ιερότητα και την ευαισθησία για το θείο, θα μπορούσαν να συγχωνευτούν, ώστε να δημιουργήσουν έναν πλήρη Χριστιανισμό. Τα λόγια του Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα υπήρξαν προφητικά: «το Ιερό δεν ανακτάται πλέον μέσα στον α-χωρικό και α-χρονικό χρυσό του Μεσαίωνα και στις βυζαντινές εικόνες, αλλά ενσωματώνεται στον χώρο και τον χρόνο».

Αυτή ακριβώς η ειλικρινής παραδοχή – που στην πραγματικότητα δείχνει τη μορφή και το περιεχόμενο που έχει πάρει ο σημερινός Καθολικισμός και ειδικά ο Προτεσταντισμός – εν μέρει εξηγεί και τη μεταστροφή πολλών, όλο και περισσότερων, στην Ορθοδοξία. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Αμερικανού καθολικού ιερέα Fr Josiah Trenham. Η άλογη από-ιεροποίηση της δυτικής Εκκλησίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το σημερινό Πάπα, ο οποίος μοιάζει περισσότερο με ακτιβιστική περσόνα παρά με θρησκευτικό και πνευματικό ηγέτη, δείχνει πολλά και δικαιολογεί το φαινόμενο της μεταστροφής στην Ορθοδοξία. Ένα φαινόμενο που στην Ελλάδα θα πρέπει να μας απασχολήσει πολύ σοβαρά.

Νομίζω ότι στο μέλλον, η προάσπιση του ιερού, για πολλούς και διάφορους λόγους – που συνδέονται και με τον τεχνοεπιστημονικό μετανθρωπισμό – θα γίνεται όλο και πιο σημαντική, όλο και πιο κρίσιμη για την ανθρωπότητα. Ο ελληνισμός, αυτή τη στιγμή κρατάει στα χέρια του κάτι σπάνιας αξίας, την Ορθοδοξία, η οποία πρέπει και μπορεί να δώσει απαντήσεις, ακόμη και εκεί όπου η βιοηθική βρίσκει τα φυσικά της όρια, δηλαδή στην ίδια την επιστημονική μέθοδο. Αυτό το κάτι πρέπει να διαβαστεί και με καθαρό πραγματισμό: ως ένα αγαθό ήπιας εθνικής ισχύος. Πρέπει ωστόσο, αυτή η πραγματικότητα να γίνει συνείδηση και η Ορθοδοξία πρέπει να διαχυθεί και κυρίως να προστατευτεί, διότι ο δρόμος του δυτικού ουμανισμού, που κατέληξε στην άρνηση του προσώπου, δηλαδή του ανθρώπου, ακολουθείται και στο εσωτερικό του ελληνισμού, υπό την μορφή μιας παρενδυτικής και μεταμοντέρνας θεολογίας.

• 
  Στην Ορθοδοξία βρίσκεται το μέλλον του Χριστιανισμού
• 
  Η Ομορφιά Είναι Μέτρο Πολιτισμού
• 
  Οφείλουμε να υποστηρίξουμε τους Ρωμιούς της Συρίας

Πρέπει επίσης η κεφαλή της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας να ενεργοποιήσει ξανά τα «πολιτικά» της αντανακλαστικά. Διότι δεν είναι δυνατόν στο εξωτερικό να ζητούν περισσότερη Ορθοδοξία, και στην Ελλάδα η επίσημη Εκκλησία, μπροστά στην βεβήλωση των θρησκευτικών συμβόλων του Χριστιανισμού στην Εθνική Πινακοθήκη, να στέκεται σιωπηλή και φοβική για να μην χαλάσει το «κοσμικό» προφίλ κάποιων. Σε αυτόν που κάποτε με βεβαιότητα ονομάζαμε δυτικό κόσμο, υπάρχει τεράστια δίψα για νόημα και ιερότητα και ο ελληνισμός μπορεί να τον ξεδιψάσει.