Με όχι και τόσο μεγάλη έκπληξη ομολογώ, διάβασα το άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου στην Καθημερινή στις 16/4/2022 στην οποία εκφράζει μία άποψη η οποία υπόρρητα αποτελεί επιχείρημα στα χέρια της υπάρχουσας πολιτικής εξουσίας στην Ελλάδα· αφού υπάρχουν τέτοια πραγματικά ολοκληρωτικά μέτρα στην Κίνα, εσείς γιατί διαμαρτύρεστε για τους εξαναγκασμούς που επιβάλλει η Ελληνική Κυβέρνηση;
Εκ πρώτης όψεως, ομολογώ ότι κι εγώ ο ίδιος στην αρχή δυσκολευόμουν να δώσω μία πειστική απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Καθώς όμως προσπαθούσα να διερευνήσω το βάθος ενός τέτοιου επιχειρήματος, αντιλήφθηκα ότι ουσιαστικά πρόκειται για μία λογική πλάνη η οποία οδηγεί σε εξαιρετικά επικίνδυνες ατραπούς σκέψης και θα προσπαθήσω να εξηγήσω παρακάτω γιατί συμβαίνει αυτό.
Αν η πολιτική της Κίνας για την πανδημία θεωρηθεί γνήσιος ολοκληρωτισμός, τότε προφανώς αυτό το οποίο γίνεται στην Ελλάδα ή στις άλλες δυτικές χώρες, αυτομάτως θεωρείται νόθος, ουσιαστικά δηλαδή μία αποτυχημένη απομίμηση του κινεζικού μοντέλου.
Το πρόβλημα είναι όμως ότι το κριτήριο το θέτει η ίδια η κινεζική κυβέρνηση με την πρακτική της· δεν υπάρχει δηλαδή κάποιο θεωρητικό πρότυπο κοινά αποδεκτό ώστε μία πρακτική να θεωρηθεί γνήσιος ολοκληρωτισμός και οτιδήποτε ηπιότερο από αυτήν να θεωρείται νόθος. Αν όμως ακολουθήσουμε αυτήν τη σκέψη, τότε αν αύριο υπάρξει μία πολύ πιο σκληρή πολιτική όπου επί παραδείγματι όσοι δεν υπακούουν στα κελεύσματα μίας εξουσίας θα εκτελούνται επί τόπου στον δρόμο ή θα υποχρεώνονται σε υποχρεωτική ασιτία ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να φαντασθεί ο ανθρώπινος νους, τότε ακόμα και το μοντέλο της Κίνας απέναντι σε αυτό το μοντέλο θα μοιάζει νόθος ολοκληρωτισμός. Οπότε, καταλήγουμε σε έναν ατέρμονα κύκλο όπου το κριτήριο για να χαρακτηρισθεί μία πρακτική ολοκληρωτική είναι μόνο η ισχύς που μπορεί να ασκήσει μία κυβέρνηση στον πληθυσμό που ελέγχει.
Θα αντιτείνει σίγουρα κάποιος ότι ήδη υπάρχουν κράτη στα οποία ισχύουν μέτρα χειρότερα από αυτά της Κίνας στην καθημερινότητα των ανθρώπων και χωρίς να υπάρχει κάποια πανδημία, όπως επί παραδείγματι η Βόρεια Κορέα.
Η σημαντική διαφορά είναι ότι πρόκειται για κράτη τα οποία είναι πάμφτωχα ή διαλυμένα ή βρίσκονται σε πλήρη διεθνή απομόνωση. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας με τον τεράστιο πληθυσμό της, την παραγωγή της και με το πλήθος δυτικών εταιρειών τις οποίες φιλοξενεί στα εδάφη της, συνιστά έναν καίριο πυλώνα του διεθνούς οικονομικού αλλά και γεωπολιτικού συστήματος· καθώς η πολιτική της επηρεάζει όλα τα κράτη τα οποία έχουν προσδεθεί σε αυτό το σύστημα, γι’ αυτό και οι πρακτικές της προκαλούν τόσο μεγάλο προβληματισμό για το μέλλον και των δυτικών κοινωνιών.
Επιπλέον, οι ίδιοι οι ειδικοί καθώς και οι κυβερνήσεις των χωρών της Δύσης, τον πρώτο καιρό της εμφάνιση του κορωνοϊού έδειχναν την Κίνα ως ένα πρότυπο αντιμετώπισης της πανδημίας και μάλλον με δυσαρέσκεια παραδέχονταν ότι τέτοια μέτρα θα ήταν αδύνατον να ληφθούν σε χώρες της Δύσης των οποίων οι πληθυσμοί έχουν συνηθίσει σε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής. Αυτά λοιπόν τα πολύ σκληρά μέτρα έσπευσαν οι εξουσίες των κρατών της Δύσης να τα χρησιμοποιήσουν ως φόβητρο προκειμένου να εξασφαλίσουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υπακοή των λαών στις προσταγές τους.
Αυτό όμως ακριβώς είναι και η απόδειξη ότι και στις δύο περιπτώσεις ο ολοκληρωτισμός είναι πραγματικός και γνησιότατος και ότι το μόνο στοιχείο στο οποίο διαφέρει είναι η δυνατότητα της εκάστοτε εξουσίας να επιβάλει συγκεκριμένα μέτρα και όχι η βούλησή της να το κάνει. Ο εκφοβισμός, η τρομοκρατία, οι εκβιασμοί και οι αποκλεισμοί ακολουθούν την ίδια ακριβώς φιλοσοφία απλώς πατούν σε διαφορετικό υπόβαθρο.
Από τη μία υπάρχουν οι ασιατικοί πληθυσμοί οι οποίοι θεωρούν δεδομένο ότι η βούληση του κράτους είναι ο υπέρτατος νόμος και ο εκφοβισμός τους για να δεχθούν ακόμα πιο σκληρά μέτρα γίνεται με επίδειξη πυγμής από ένα ήδη απολυταρχικό κράτος· από την άλλη οι πληθυσμοί της Δύσης οι οποίοι έχουν ψηλά τις αξίες της ελευθερίας, εκβιάζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αλλά με την απειλή ότι, αν δεν υπάρξει πλήρης υποταγή, μπορεί να αναγκασθούμε κι εμείς να ακολουθήσουμε πρακτικές Κίνας. Όλα αυτά με τον υπόρρητο εκβιασμό ότι αν αυτά δεν συμβούν, το διεθνές σύστημα θα καταρρεύσει και ως εκ τούτου δεν θα μπορεί ο πολίτης από την Ευρώπη να προμηθεύεται φθηνά αγαθά από την Κίνα.
Το συμπέρασμα λοιπόν είναι διττό. Πρώτον, αν ανοίξει μία πόρτα στον ολοκληρωτισμό, μετά πρακτικά δεν υπάρχει γυρισμός, θα οδηγούμαστε σε όλο και πιο τυραννικές καταστάσεις καθώς και η σύγχρονη τεχνολογία προοδεύει. Δεύτερον, τα κράτη δεν θα διστάσουν να χρησιμοποιήσουν κάθε μέθοδο για να επιβάλουν ανελεύθερα μέτρα, ακόμα και να συγκρίνουν τις πρακτικές τους με ακόμα χειρότερες πρακτικές αρκεί να μην αμφισβητηθεί η εξουσία τους.
Ο μόνος τρόπος να σπάσει αυτή η τυραννία είναι να αντιληφθούμε ότι καμία τυραννία, κανένας ολοκληρωτισμός, όσο μικρός ή μεγάλος και αν είναι δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτός και θα πρέπει να μην υποκύψουμε να παραδώσουμε την ελευθερία της σκέψης μας σε κανέναν ό,τι και αν μας υποσχεθεί για αντάλλαγμα, ακόμα και αν ο σκοπός φαίνεται ιερός. Ο σκοπός της εξουσίας είναι η ίδια η τυραννία, όχι αυτό που υπόσχεται.
