Ένωση με τη μητέρα-πατρίδα και την Ελευθερία

Την 1η Απριλίου ο Γεώργιος Γρίβας αναγγέλλει την έναρξη του αγώνα

Την 1η Απριλίου 1955 οι Ελληνοκύπριοι ξεκίνησαν την ένοπλη αντίσταση για να αποτινάξουν τον βρετανικό ζυγό, με στόχο την Ένωση με τη μητέρα-πατρίδα και την Ελευθερία.

Τη νύχτα 31ης Μαρτίου προς την 1η Απριλίου 1955, η ΕΟΚΑ ξεκίνησε μετά τα μεσάνυχτα ταυτόχρονες επιθέσεις στο νησί σε διάφορες τοποθεσίες, μεταξύ των οποίων:

Λευκωσία

Στον κυβερνητικό ραδιοφωνικό σταθμό, τα τοπικά γραφεία διοίκησης και τις εγκαταστάσεις πίσω από το στρατόπεδο του Wolseley (η επίθεση αυτή έγινε από τον Μάρκο Δράκο).

Λάρνακα

Στο αστυνομικό τμήμα, στα κτίρια της τοπικής διοίκησης, στο δικαστικό μέγαρο, στο σπίτι του αστυνομικού επιθεωρητή, στο σπίτι του Επιτρόπου Muftizade.

Λεμεσό

Στο αστυνομικό τμήμα, στο αστυνομικό τμήμα συνοικίας του Αγίου Ιωάννη, στο στρατόπεδο της Επισκοπής. Η περιοχή της Λεμεσού υπέστη επίσης σοβαρές ζημιές από τις εκρήξεις.

Αμμόχωστο

Στην αποθήκη του στρατοπέδου, τη δεξαμενή καυσίμων του σταθμού φρουρίου της Δεκέλειας. (από τον Γρηγόρη Αυξεντίου).

Με το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας αναγγέλλει την έναρξη του αγώνα και αναλαμβάνει την αρχηγία με το ψευδώνυμο Διγενής. Οι Βρετανικές δυνάμεις πιάστηκαν στην κυριολεξία στον ύπνο μια που προϋπήρχαν φήμες ότι κάτι θα συμβεί την 1η Απριλίου. Ο Διγενής και οι συνεργάτες του άφηναν να διαρρέει στην κοινωνία ότι αυτό ήταν ένα πρωταπριλιάτικο αστείο καθησυχάζοντας τις δυνάμεις κατοχής και τους Τουρκοκυπρίους της Ταξίμ που συνεργάζονταν με αυτούς, που είχαν ως σκοπό την ένωση της Κύπρου με την Τουρκία.

Ο γεννημένος στην Κύπρο Γρίβας το 1916, κατατάχθηκε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε με επαίνους το 1919 με το βαθμό του ανθυπολοχαγού.

Ως αξιωματικός του ελληνικού στρατού μετείχε στο εκστρατευτικό σώμα της Μικράς Ασίας. Για τα ανδραγαθήματα του παρασημοφορείται με το Χρυσό Μετάλλιο Ανδρείας και Πολεμικό Σταυρό και προήχθη σε υπολοχαγό και το 1926 σε λοχαγό.

Με την έναρξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, μετατέθηκε στη διεύθυνση επιχειρήσεων του ΓΕΣ. Ο Γρίβας μετατέθηκε στο αλβανικό μέτωπο, ύστερα από πολλαπλά δικά του αιτήματα, όπου και υπηρέτησε από τις 20/1/1941 ως επιτελάρχης της ΙΙ Μεραρχίας.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής είχε ιδρύσει την αντιστασιακή οργάνωση «Χ», ενώ είχε λάβει ενεργό μέρος στον συμμοριτοπόλεμο κατά την μάχη των Αθηνών και όχι μόνο.

Στις 10 Νοεμβρίου 1954 ο Γεώργιος «Διγενής» Γρίβας φθάνει στο νησί και συγκροτεί την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ).

Από την δράση της ΕΟΚΑ ξεπήδησαν ηρωικές μορφές όπως Μάρκος Δράκος, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου. Οι δυο τελευταίοι ήταν και οι πρώτοι εκτελεσθέντες. Επίσης να αναφέρουμε και την εκτέλεση του νεαρού μαθητή Ευαγόρα Παλληκαριδη. Η επιχειρησιακή δράση της ΕΟΚΑ εναντίον των Βρετανών ήταν τόσο αποτελεσματική που μάλιστα προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό. Ανάμεσα σε αυτούς που εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για την στρατηγική του Γρίβα ήταν και ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.

Ο αγώνας τους έληξε, αν και δεν είχε πετύχει τον κύριο σκοπό που ήταν η Ένωση, με τις «Συμφωνίες Λονδίνου – Ζυρίχης» (19 Φεβρουαρίου 1959), με τις οποίες η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος.