Πέρασαν τρία χρόνια από τότε που αναγνωρίστηκαν τα οστά ενός ήρωα. Ενός άνδρα που έπεσε μαχόμενος για την εθνική τιμή και την εδαφική ακεραιότητα.
Ο Ταγματάρχης Γεώργιος Κατσάνης, διοικητής της 33ης Μοίρας Καταδρομών, κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Επέστρεψε για να ταφεί στα άγια χώματα της Μακεδονίας. Στα άγια χώματα της Ελλάδας. Της χώρας για την οποία θυσιάστηκε στα μαρτυρικά χώματα της Κύπρου. Στα μαρτυρικά χώματα της Ελλάδας.
Αυτή είναι η ιστορία του.
Ταγματάρχης Πεζικού Γεώργιος Κατσάνης- «Το ομηρικό κλέος ενός άταφου πολεμιστή»
Μέσα από την αρχαία γραμματεία το σώμα ενός άνδρα δικαιούται ταφής και των προβλεπομένων τιμών που αρμόζουν σε έναν πολεμιστή που συμμετέχει σε σύρραξη. Αποτελεί ζήτημα ψυχικής ανάτασης του νεκρού και εξομάλυνσης της ψυχής της οικογενείας του αποθανόντος.
Η Ελλάς, δυστυχώς, σε αυτό το θέμα, στο ζήτημα των άταφων πεσόντων, δεν έχει αποδώσει ουδεμία σημασία σε σημείο να αμφισβητείται το αν υπάρχει και αποδίδεται ο απαραίτητος σεβασμός σε εκείνους που έδωσαν τα πάντα “εν τοις μεγίστοις κινδύνοις”. Σε εκείνους που έδωσαν την ίδια τη ζωή τους.
Χιλιάδες πολεμιστές στην Αλβανία και άλλοι τόσοι στην Κύπρο καρτερούν την επιστροφή τους στην Πατρίδα, για την οποία θυσιάστηκαν.
Η συγκεκριμένη ιστορία αφορά έναν αξιομνημόνευτο διοικητή. Έναν δρομέα, αθλητή, καταδρομέα και αξιωματικό μα πάνω απ’ όλα στρατιώτη. Τον Ταγματάρχη Πεζικού Κατσάνη Γεώργιο.
Γεννήθηκε στο Σιδηρόκαστρο Σερρών το 1934 και στην ηλικία των 7 ετών η οικογένειά του μετακινείται στη Θεσσαλονίκη. Εκεί φοιτά στο 3ο Γυμνάσιο Αρρένων της πόλης και εγγράφεται στον αθλητικό σύλλογο του “Ηρακλή” στα αθλήματα του στίβου. Στα 100 μέτρα, τα 200 μέτρα, τη σκυταλοδρομία και το άλμα εις μήκος.
Μα δεν εγκαταλείπει για τον αθλητισμό τα μαθήματά του. Φλογερά πατριώτης μέσα από τις ιστορίες της μητέρας του που μιλά για τα δεινά που υπέστησαν ως πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης από τους Τούρκους, κάνει όνειρό του να γίνει αξιωματικός. Κι έλεγε ο Γιώργος που τότε ήταν μαθητής Δημοτικού: “Αχ, βρε μαμά, δεν θέλω τίποτε να κάνω παρά δυο κουβέντες να γράψει η ιστορία για μένα, να πολεμήσω τους Τούρκους”.
Έτσι, μελετά με πάθος και φθάνει η ώρα που εισέρχεται στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και το όνειρό του γίνεται πραγματικότητα. Εξέρχεται της Σχολής ονομασθείς Ανθυπολοχαγός του Πεζικού και αμέσως μετά συνεχίζει τη σταδιοδρομία του στις επίλεκτες Δυνάμεις Καταδρομών.
“Ασυγκράτητος,τελειομανής και έτοιμος να εκπληρώσει κάθε στόχο που θέτει”.
Αυτές είναι οι αναφορές των ανωτέρων του και όσοι τον γνωρίζουν συμφωνούν.
Φθάνει το 1973 και εθελοντής δηλώνει να μεταβεί στην Κύπρο για να εκπαιδεύσει τις Κυπριακές Μοίρες Καταδρομών. Η μοίρα τον θέλει να βρεθεί κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στη διοίκηση της 33ης Μοίρας Καταδρομών στην Λευκωσία.
Ο υποδιοικητής της Μοίρας Ευάγγελος Μαντζουράτος παραθέτει τα εξής για τον διοικητή του:
«O Γιώργος Κατσάνης υπήρξε ένας άψογος οικογενειάρχης. Ήταν ένας ευτυχισμένος άνθρωπος σε μια χαρούμενη και πάντα γελαστή οικογένεια. Υπήρξε αγνός και από το μυαλό του δεν περνούσε πονηρή ή άσκημη σκέψη για κανέναν. Πάντα με τον καλό λόγο, με την καλή διάθεση, έδινε τα πάντα σε όλους και κρατούσε για τον εαυτό του τα τελείως απαραίτητα.
Ήταν ένας καλός χριστιανός των πράξεων και λιγότερο των λόγων. Ό,τι έκανε το έκανε με σεμνότητα, ταπεινοφροσύνη χωρίς τυμπανοκρουσίες και επιδείξεις.
Δεν του έλειπε το γέλιο και η αισιοδοξία ακόμη και στην πιο δύσκολη στιγμή. Όλοι μας θα θυμόμαστε το γλυκό χαμόγελο που πρόδιδε πάντα λεβεντιά, εμπιστοσύνη, σιγουριά και καλοσύνη. Έτσι έμεινε στη σκέψη μας. Άνθρωπος παράτολμος και άξιος αξιωματικός που την δεδομένη στιγμή έμπρακτα βεβαίωσε την αγάπη του προς την Πατρίδα.
Ήταν αυτός που πρώτος οδήγησε τους άνδρες του προς τον Άγιο Ιλαρίωνα της Κύπρου. Εκεί που πολλές φορές έστρεφε το βλέμμα του και μονολογούσε.
Ίσως η μοίρα τότε να τον είχε τάξει να γίνει το ιερό σύμβολο και η παρακαταθήκη προς τους αδελφούς μας εκεί επάνω στις εκπορθισμένες από την 33η Μοίρα Καταδρομών παρυφές του Πενταδάκτυλου».
Και συνεχίζει ο κ. Μαντζουράτος:
«… Η εκπαίδευση στη μονάδα του ήτανε τακτική και όλοι οι άνδρες του ήταν σε άριστη κατάσταση. Σαν σκοπό είχε την δημιουργία αρίστων μαχητών για πολεμικές επιχειρήσεις για ημέρα και νύχτα, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Πάντα μιλούσε σε όλους μας για τα ιδανικά της φυλής μας. Αγνός, ηθικός, ανιδιοτελής σε παρέσερνε και σε οδηγούσε σε υψηλές εθνικές εξάρσεις.
Σκληρά εκπαιδευμένος επιχειρούσε πάντα το παράτολμο δίνοντας πρώτος σαν αρχηγός το καλό παράδειγμα».
Με την κήρυξη του πολέμου η διαταγή της Μοίρας είναι να μεταβεί στο χώρο διασποράς στο χωριό Πέλλα-Πάις ώσπου να δοθούν οι σχετικές διαταγές για τη συνέχεια.
Ένας λόχος παραμένει στο διεθνές αεροδρόμιο για να το υπερασπίσει από τυχόν προσβολή εκείνη τη στιγμή.
Στο δρόμο για το χώρο διασποράς, η Τουρκική Αεροπορία με δύο της αεροσκάφη χτυπά την αυτοκινητοπομπή. Ορισμένες απώλειες υλικού και προσωπικού(τραυματίες) δεν καταβάλλουν τους Καταδρομείς που συνεχίζουν την πορεία για το χώρο διασποράς τους. Φθάνοντας λοιπόν στο Πέλλα-Πάις έρχονται και οι διαταγές.
Η 33η Μοίρα (μείον ένας λόχος) είχε ως στόχο να καταλάβει τα Πετρομούθια και να κινηθούν προς Κοτζάκαγια. Η κίνηση είναι στρατηγικής σημασίας,διότι τα Πετρομούθια ευρίσκονται στις παρυφές του Αγίου Ιλαρίωνα,μίας εξέχουσας κορυφής του Πενταδάκτυλου που πάση θυσία έπρεπε να παραμείνει σε ελληνικά χέρια.
Δύο κλιμάκια προσβολής θα πραγματοποιούσαν τον επιθετικό ελιγμό. Το ένα κλιμάκιο θα απασχολούσε τυχόν τουρκικές δυνάμεις και το κλιμάκιο που θα είχε την αποστολή να διεισδύσει όσο βαθύτερα στον Αντικειμενικό Σκοπό (ΑΝΣΚ).
Το δεύτερο κλιμάκιο το διοικούσε ο ίδιος ο Κατσάνης ελλείψει μονίμων αξιωματικών (λόγω τραυματισμών ή τοποθέτησής τους σε άλλες θέσεις). Μόλις καταλάμβαναν τον ΑΝΣΚ άλλες μονάδες της Εθνικής Φρουράς με βαρύτερο εξοπλισμό θα καταλάμβαναν τις θέσεις των Καταδρομών.
Απέναντί τους βρίσκονταν υπερπολλαπλάσιες δυνάμεις τακτικού στρατού μα και Τουρκοκυπρίων.
Μα δεν περίμεναν καμία Ελληνική επίθεση και μέσα στη νύχτα (αιώνιος σύμμαχος των Καταδρομών) οι ηρωικοί ΛΟΚατζήδες έχουν ζώσει αόρατα τον εχθρό από τρεις πλευρές και εξαπολύουν μανιώδη επίθεση εναντίον τους.
Οι Τούρκοι πισωπατούν, ζαλίζονται και αφήνουν σιγά σιγά τις θέσεις τους υποχωρώντας. Όμως μέχρι να εκδιώξουν και τον τελευταίο Τούρκο στρατιώτη από την περιοχή οι Καταδρομείς πολεμούν με λύσσα και με απροσμέτρητο θάρρος έναντι του εχθρού.
Ακολουθώντας κατά πόδας τους οπισθοχωρούντες Τούρκους η Μοίρα κατέλαβε μέσα στην νύχτα τα Πετρομούθια επιτυγχάνοντας τον ΑΝΣΚ της πρώτης νύχτας. Για την ώρα, μέσα στη νύχτα μόνο σιγή. Όμως η αυγή φθάνει και καμία μονάδα δε φαίνεται να πλησιάζει για την αναπλήρωση και την αντικατάσταση των ανδρών που όλη νύχτα μάτωναν και ίδρωναν.
Τα πυρομαχικά ανεπαρκέστατα διότι είχαν εξασφαλισθεί μονάχα για την επιχείρηση της νυχτερινής εξόρμησης.
Ξημέρωσε Κυριακή, στον ορίζοντα εκατοντάδες αλεξίπτωτα προσγειώνονται. Δεν είναι Ελληνικά.
Ο καυτός θερινός ήλιος στην Κύπρο σιγά σιγά γίνεται όλο και περισσότερο ανηλεής. Ενισχύσεις πουθενά. Οι δυνάμεις λιγοστές και βόμβοι κινητήρων μαζί με ελιγμούς στρατευμάτων γίνονται αμέσως αντιληπτοί από τους σκοπούς πάνω στους λόφους.
Η θέση είναι αφύλαχτη. Οι άνδρες λιγοστοί. Τα πυρομαχικά ακόμα λιγότερα.
Μα ο ανδρείος Ταγματάρχης δεν εγκαταλείπει τις θέσεις που με κόπο οι άνδρες του κατέλαβαν τη νύχτα. Δίνει τη διαταγή στους καταδρομείς του να βάλλουν μοναχά από πολύ κοντινές αποστάσεις και μοναχά σα διατρέχουν κίνδυνο. Η εξοικονόμηση πυρομαχικών είναι ζωτική.
Οι Τούρκοι δε ξέρουν τι δύναμη έχουν συγκεντρώσει οι Ελληνικές δυνάμεις στις παρυφές του λόφου και επιφυλακτικά κινούνται με άλματα. Πλησιάζουν αρκετά και δέχονται τα θεριστικά φονικά πυρά ομαδικών και ατομικών όπλων της Μοίρας. Ανασκουμπώνονται. Με το που υποχωρούν τα πυρά σταματούν. Μηδεμία σπατάλη δεν είναι επιτρεπτή.
Πολλές άλλες προσπάθειες των Τούρκων στρατιωτών ήταν μάταιες. Έφθασαν και Τούρκοι καταδρομείς στο πεδίο. Η αποστολή τους ήταν η υπερκέραση των Ελληνικών θέσεων και η κατίσχυση του βαρέος οπλισμού που θα φέρουν πάνω στις θέσεις τους. Η αποστολή είναι ριψοκίνδυνη και ύπουλη.
Πλέον ο αγώνας αποτελεί μονομαχία μεταξύ Καταδρομών. Ασύμβατοι αγώνες γεμάτοι αγωνία και πάθος. Από τη μία πλευρά για την κατάκτηση, από την άλλη για την ελευθερία. Και οι δυο πλευρές για τη Νίκη.
Ώσπου οι Τούρκοι έχουν υπερκεράσει σε ένα σημείο τις ελληνικές θέσεις. Ο ίδιος ο Κατσάνης σπεύδει, ελλείψει ανδρών, με μία ομάδα να απωθήσει τους εχθρούς. Εκείνη τη μοιραία στιγμή ένας πυροβολισμός τον ξαπλώνει χτυπημένο.
Την αμέσως επόμενη στιγμή τα βαρέα όπλα των τούρκων σαρώνουν το έδαφος πλησίον της ομάδας που συνόδευε τον Ταγματάρχη. Δύο Καταδρομείς τραυματίζονται αμέσως. Άλλος ένας πάει να πλησιάσει το σώμα του Ταγματάρχη και τραυματίζεται κι εκείνος. Ο βράχος που τους καλύπτει είναι διάτρητος.
Οι Καταδρομείς με τις τελευταίες τους σφαίρες αντεπιτίθενται εναντίον των Τούρκων για να περισυλλέξουν το σώμα του διοικητή τους. Μάταιος κόπος.
Οι Τούρκοι, πολυάριθμοι και βαριά εξοπλισμένοι δε λυπούνται τις βολίδες που χτυπούν κάθε χιλιοστό του λόφου. Όλμοι, χειροβομβίδες, σφαίρες ομαδικών και ατομικών όπλων, αντιαρματικά, φλογίζουν τον τόπο. Σα να κοχλάζει η γης και μέσα στους καπνούς και το πύρινο δαχτυλίδι που τον ζώνει κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει τον χτυπημένο διοικητή.
Η κύκλωση αρχίζει και γίνεται αντιληπτή. Είναι σειρά των Ελλήνων Καταδρομών να οπισθοχωρήσουν. Η Μοίρα αποτραβήχτηκε από την περιοχή του Αγίου Ιλαρίωνα και με τη σύμπτυξή της στην Λευκωσία δεν έδρασε πέραν από υποστηρικτικό ρόλο σε Τάγματα Πεζικού.
Έτσι έπεσε ο Ταγματάρχης Γεώργιος Κατσάνης στην μάχη του Αγίου Ιλαρίωνα όντας διοικητής της 33ης Μοίρας Καταδρομών.
Στο γενικό πλαίσιο, στη συγκεκριμένη μάχη, συμμετείχαν όλες οι Μοίρες Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς έναντι των περισσοτέρων δυνάμεων Καταδρομών και Αλεξιπτωτιστών συνεπικουρούμενες από όλα τα όπλα ή Σώματα του Τουρκικού Στρατού. Όποιος ήλεγχε τον Άγιο Ιλαρίωνα, ήλεγχε τον Πενταδάκτυλο.
Τον ήρωα Κατσάνη τίμησε ο αθλητικός σύλλογος που σαν παιδί διέπρεψε δίνοντας στο γυμναστήριο του το όνομά του. Το ονομαζόμενο “Κατσάνειο” γυμναστήριο του Ηρακλή. Επίσης στη γενέτειρά του δεν λησμονούν τον ήρωα. Στην κεντρική πλατεία της σερραϊκής πόλης, υπάρχει η προτομή και η επιγραφή γράφει:
“Επετέλεσες στο αποκορύφωμα, λεβέντη αετέ μας Γιώργο, το καθήκον και τον όρκο σου στην πολυπόθητη πατρίδα και είν’ απροσμέτρητα περήφανη η ιδιαιτέρα σου πατρίδα. Πολέμησες σαν Έλληνας, σαν ήρωας μεγάλος και έγινες ΣΥΜΒΟΛΟ που αιώνια θα μείνει και κάθε θνητός εδώ το γόνυ του θα κλίνει”.
Στο Σιδηρόκαστρο υπάρχει ακόμη το πατρικό σπίτι της οικογένειας. Είναι μια μονοκατοικία απέναντι από το στάδιο της πόλης. Πριν μερικά χρόνια, ο Δήμος Σιδηροκάστρου και το Πνευματικό Κέντρο, επιμελήθηκε μια έκδοση με πολλά στοιχεία (αρκετά από τα οποία δημοσιεύονται σήμερα) για τη ζωή του Κατσάνη, μία έκδοση που βοηθά τη μνήμη του να μένει ζωντανή.
Οι Κύπριοι αδελφοί μας επίσης τον τιμούν και μέσα στη συνείδησή τους είναι ένας ήρωας ισάξιος του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Στην Ελλάδα το στρατόπεδο της Δ’ Μοίρας Καταδρομών στην Ρεντίνα έχει το όνομά του.
Έπεσε για την ελευθερία της Κύπρου και της Ελλάδας. Εκπληρώνοντας την υπόσχεση που έδωσε σαν μαθητής δημοτικού στην μητέρα του να γίνει γνωστός στην ιστορία και να πολεμήσει τους Τούρκους.
Σημείωση: Λέγεται πως ο Κατσάνης σκοτώθηκε όταν άκουσε τους Τούρκους να τον φωνάζουν και σηκώθηκε να δει ποιος είναι. Αυτό όμως δεν είναι αποδεδειγμένο και αποφεύγω να το υιοθετήσω. Επίσης, επειδή είχα την τιμή να υπηρετήσω στην Κύπρο, είδα ιδίοις όμμασι το στρατόπεδο της 33ης Μοίρας να φέρει περήφανα κι εκείνο το όνομα του τότε διοικητή της.
- 4η Αυγούστου 1936
- Η Γαλλική Επανάστασις και η «Σκοτεινή-Άγνωστη» πλευρά της
- Τι στο καλό γυρεύει ο Παρθενώνας στο… Νάσβιλ;
Για όλους εμάς που υπήρξαμε Καταδρομείς είναι ένας καιόμενος φανός που μας δείχνει τον δρόμο της αρετής, της θυσίας και του πατριωτισμού. Αιωνία σας η μνήμη κύριε Διοικητά! Είθε να είναι ελαφρύ το χώμα της πατρίδας σας που θα σας σκεπάσει!
