Μας στέλνει ο Foil,
Ακράδαντη είναι η πεποίθησή μου ότι διαχρονικά ο (θεσμός του) Πι της Δέλτα λειτουργεί ως ακοίμητος φρουρός της σύγχρονης αστικής μαζοδημοκρατίας. Και μάλιστα με τόση και τέτοιας ποιότητος αυταπάρνηση, ώστε αν τον ρωτήσεις τι θα ήθελε να του χαρίσεις ως ένδειξη ευγνωμοσύνης η απάντησή του θα ήταν πολύ απλή:
One more cup of coffee – black
(your eyez r like 2 jewels in the sky / your back is straight your hair is smooth / On the pillow where u lie κλπ κλπ, αγαπημένο κομμάτι του Dylan, γραμμένο θαρρείς για τον θεσμό)
(Αρέσκομαι να φαντάζομαι συχνά τον Πι της Δέλτα σαν άλλο Σωκράτη, όρθιο στη σκοπιά, όπως αναφέρεται αν δεν κάνω λάθος στο πλατωνικό Συμπόσιο, με τον παγωμένο αέρα να τον δέρνει, και όμως αυτός εκεί, ακλόνητος, να τον έχει ψιλοπάρει λίγο – όρθιος πάντα – αλλά ίσως και να πρόκειται για έναν Σαμάνο, που απλώς διακόπτει τον ύπνο του, το μεγάλο του ταξίδι, για να επιστρέψει λίγο με πατρική στοργή στα δημοκρατικά καθ’ ημάς, ταγμένος για το μεγαλείο που του επιφυλάχθηκε)
Και αυτό το φλιτζάνι καφέ είναι αφορμή για ένα σύντομο éloge της Πι της Δέλτα μας, καθώς αναγνωρίζω (φοβάμαι όντας από τους λίγους) στα ενίοτε κουρασμένα και quasi-άυπνα μάτια της κάτι που υποψιάζομαι πως δεν αναγνωρίζουν πολλοί (με αποτέλεσμα άρθρα-κατηγορώ εναντίον της όπως αυτό που έτυχε να διαβάσουμε στο newsbreak για τα τσαρούχια του τσολιά που διακόπτουν τις, λίγες είναι αλήθεια, στιγμές ηρεμίας της).
Την αξία του ύπνου στη σύγχρονη εποχή – και κατ’ επέκταση, θα τολμούσα να πω, στην εύρυθμη λειτουργία του μαζοδημοκρατικού πολιτεύματος.
Η Περίπτωση Καρτέσιου
Είχα διαβάσει κάποτε ότι ο Καρτέσιος ήταν κάπως χαλαρός με το πρωινό του ξύπνημα. Πρέπει να ξυπνούσε γύρω στις 10. Λογικά, δεν είχε να ταΐσει κότες. Ώσπου αποφάσισε η Βασίλισσα της Σουηδίας, λέει, να μορφωθεί φιλοσοφικώς (as if κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει μία ωραία πρωία) και τον κάλεσε να την επιμορφώσει. Ο Καρτέσιος, που είχε σιδηρά πειθαρχία ως προς το αργοπορημένο του ξύπνημα, αναγκάστηκε να σηκώνεται μέσα στα άγρια μεσάνυχτα (στις τέσσερις; στις έξι;, στις πέντε;, ουδείς βάζει το χέρι του στη φωτιά), σαν η φιλοσοφική ιδιότητα στη Σκανδιναβία να συνάδει με εκείνη του φούρναρη.
Το αποτέλεσμα; Ο Καρτέσιος κράσαρε (εξού και το Brain in a Vat, θα έλεγε κανείς, αλλά άλλη συζήτηση αυτό), και παρέδωσε πνεύμα. Τα κακάρωσε.
Η πρώτη μου αυθόρμητη αντίδραση διαβάζοντάς το: Η Βασιλεία σκοτώνει, είπα, ειδικά όταν η εκπρόσωπός της έχει συνηθίσει να κοιμάται και να σηκώνεται με τις κότες.
Είχα, εν μέρει, δίκιο. Σύντομα, ολοκλήρωσα την εικόνα – η Βασιλεία σε συνδυασμό με το πρωινό ξύπνημα – το πρωινό ξύπνημα είναι πράγματι σκότωμα είπα – και γύρισα πλευρό.
Δεν ξέρω τι ώρα ήταν αλλά αν έχεις πχ συνηθίσει να ξυπνάς στις 12 το μεσημέρι, ε, γι’ αυτό έχουμε Μαζοδημοκρατία (ΜΔ), για να μπορείς να το κάνεις άφοβα. Και γι’ αυτό ακριβώς έχουμε και αυτόν τον πυλώνα της ΜΔ, τον Πι της Δέλτα, για να σου προσφέρει τα εχέγγυα να κοιμάσαι όσο θες, όποτε θες, και να ξυπνάς αντιστοίχως όποτε θες.
(Ας το φανταστούμε σαν καρτεσιανές συντεταγμένες ύπνου με άξονες ΜΔ ΠΔ, όσο πιο lax ο ΠΔ τόσο σε πιο μεγάλα επίπεδα η ΜΔ.)
Disclaimer: δεν ισχυρίζομαι ότι όσοι ξυπνάνε στις 6 το πρωί είναι μαλάκες – δεν πρέπει να παρερμηνευτώ ως προς αυτό (ο μαλάκας μπορεί να ξυπνά οποτεδήποτε – αν και συνήθως δεν ξυπνά ποτέ, απολαμβάνει τον ύπνο του δικαίου). Αυτό που ισχυρίζομαι είναι ότι ο καθένας, ως προς το ιερό Ανθρώπινο Δικαίωμα του Ύπνου μπορεί, και πρέπει, να αποφασίζει, χρησιμοποιώντας το αυτεξούσιό του φυσικά, ο ίδιος.
Και προχωρώντας τον ισχυρισμό μου, θα έλεγα, βασιζόμενος στην περίπτωση Καρτέσιου, ότι ναι, η ΜΔ είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο εδώ, για να του εξασφαλίζει το απαραβίαστο ως προς αυτήν τη σημαντική ενύλωση της ελεύθερης βούλησής του. Άλλωστε, όπως έχει ειπωθεί, η ΜΔ είναι το λιγότερο χειρότερο πολίτευμα επειδή δεν απαιτεί από τους πολίτες του οπωσδήποτε να ξυπνήσουν.
Ίσα-ίσα, η ΜΔ μοιάζει πολλές φορές να είναι ευχαριστημένη με τον ύπνο τους. Της αρέσει να τους βλέπει να κοιμούνται σαν πουλάκια. Μην πω τον απαιτεί κιόλας. Καθότι τι σημαντικότερο από έναν πολίτη που μπορεί να κοιμάται οποτεδήποτε, σε οποιαδήποτε κατάσταση, ακόμη ίσως και όρθιος;
Ο ύπνος, άλλωστε, επαναλαμβάνω, ας θυμόμαστε πού οδήγησε τον Καρτέσιο (Ή μάλλον η έλλειψη ύπνου), και, για να το κάνουμε ακόμη πιο γλαφυρό, ας συγκρίνουμε δύο φιλοσοφικά πορίσματα
Κοιμάμαι, άρα υπάρχω > Σκέφτομαι, άρα υπάρχω
Και πώς να αμφισβητήσεις ένα τέτοιο επιχείρημα, όταν ο ίδιος ο τύπος που συνέλαβε το β σκέλος (σκέφτομαι, άρα υπάρχω) το αναίρεσε με το δικό του παράδειγμα, της εγκατάλειψης των εγκοσμίων, επειδή το α (κοιμάμαι, άρα υπάρχω) αποδείχτηκε πολύ βαρύτερο στο ζύγι της Ύπαρξης, της ίδιας ίσως της οντολογίας.
Οπότε, ας επαναφέρουμε στη μνήμη λίγο τις δύο συνιστώσες της Περίπτωσης Καρτεσίου
Α) Η Βασιλεία σκοτώνει (μπορούμε να φανταστούμε μαξιλάρια, όπως πακέτα τσιγάρων, να κυκλοφορούν στο εμπόριο υπενθυμίζοντας ότι η Η Βασιλεία σκοτώνει, και ζωγραφισμένη πάνω τους μια βασίλισσα, τη Βικτώρια λχ, να κλείνει την κάνουλα στους Ιρλανδούς και να προκαλεί τους λιμούς τον έναν πίσω από τον άλλον επειδή της χάλασαν τον ύπνο)
Β) Ο κακός ύπνος είναι πηγή πολύ περισσότερων δεινών απ’ όσα φανταζόμαστε
Καταλαβαίνουμε όλοι πόσο νευραλγικός είναι ο συνδυασμός αυτών των δύο για τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και της ΜΔ εν τέλει, η οποία, όπως είπαμε, θεωρεί κρίσιμο τον ύπνο των πολιτών της, ένα απαράγραπτο δικαίωμα, ένα χάμπεας κόρπους στα όρια του ρίγκορ μόρτις.
Το Κατηγορώ
Κάποτε γνώριζα την περίπτωση ενός καθηγητού (τον φανταζόμαστε σαν τον Καθηγητή του Γαλάζιου Αγγέλου μείον τα κιλά, κρατάμε για εμάς την Marlene, και προχωρούμε τον συλλογισμό μας) που ισχυριζόταν (και η αλήθεια είναι κανείς δεν είχε λόγο να θεωρήσει ότι εψεύδετο) ότι σηκώνεται στις 4 το πρωί για να συγγράψει.
(Ομολογώ πως σηκώθηκα και εγώ μία φορά 4 το ξημέρωμα, όχι για να συγγράψω, για να πάω να πάρω τα ΚΤΕΛ, και η πρώτη σκέψη που έκανα ήταν:
«Γιατί ρε μαλάκα;»
Ο εαυτός μου είχε εξεγερθεί εναντίον μου και κάναμε καιρό να ξαναμιλήσουμε, καθώς ανάμεσα σε άλλα είχα χάσει σε τέτοιο βαθμό το mojo μου που μπήκα σε λάθος λεωφορείο, εν αντιθέσει με τον εαυτό μου που συνέχισε να κοιμάται.)
Δεν εντυπωσιάστηκα όταν έμαθα για το ποιόν αυτού του καθηγητή – αντιθέτως αυτομάτως υπέθεσα ότι κάποιο άλλο μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας σηκώνεται στις 12 το μεσημέρι. Όχι φυσικά από αντίδραση, ούτε καν από κάποιας μορφής τεμπελιά.
Ο Ύπνος είναι κάτι τόσο σημαντικό που σε αυτά δεν χωράνε εγωισμοί, άλλωστε. Σηκώνεται στις 12 το μεσημέρι επειδή κάπου στο Σύμπαν υπάρχει ένα Ισοζύγιο Ύπνου, όπου αν κάποιος κοιμάται 4 ώρες (ας πούμε, 12-4 ξημερώματα), κάποιος άλλος πρέπει να κοιμάται 12 (ας πούμε, 12-12), ώστε να υπάρχει μία ισορροπία, ισορροπία που εξασφαλίζει με κοσμικούς όρους την εύρυθμη λειτουργία της ΜΔ.
Οπότε, όπως και αν το δει κανείς – είτε υπό την οπτική της Βασιλείας παίρνοντας την περίπτωση Καρτεσίου, είτε υπό την οπτική της ΜΔ λαμβάνοντας υπόψη τον νευραλγικό θεσμό του Πι της Δέλτα – φτάνει στο ίδιο συμπέρασμα.
Κάποιος πρέπει να είναι άγρυπνος θεματοφύλακας του ύπνου των άλλων (και του δικού του βεβαίως, αλλά κυρίως των άλλων, με το άλλος στο πιο γενικό θα προσδιορίζαμε τον πολίτη). Και ιδού το συγκριτικό πλεονέκτημα της Δημοκρατίας έναντι της Βασιλείας, θα προσέθετα.
Ενώ ο Βασιλιάς ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για τον ύπνο του άλλου (ίσα-ίσα, γνωρίζουμε τι προκάλεσε την απώλεια του Καρτέσιου), ο Πι της Δέλτα είναι ο θαλαμοφύλακας του προκεχωρημένου ΜΔ-φυλακίου (ενδιαφερόμενος όχι μόνο για τον δικό του, αλλά κυρίως για τον ύπνο των πολιτών).
Ωστόσο, δεν πρέπει να είμαστε βιαστικοί. Πολλοί θα σπεύσουν να κατηγορήσουν ίσως τον θεσμό (το έκαμαν άλλωστε) προβάλλοντας την περίπτωση Προκόπη Παυλόπουλου («Κοιμάται όρθιος,» «έμεινε Παυλόπουλος,» κλπ).
Όχι, δεν πρέπει να είμαστε βιαστικοί, αλλά να αναλογιστούμε το εξής – πώς ο θεματοφύλακας αυτός της ΜΔ θα μας κάνει να κοιμόμαστε ήσυχοι αν δεν έχει ο ίδιος καλό ύπνο; Και με το καλός ύπνος εννοώ ύπνο με τους όρους που θέλει ο ίδιος
[ας υπενθυμίσω ότι ποτέ δεν ισχυρίστηκα πως όσοι ξυπνούν πρωί είναι χειρότεροι όσων ξυπνάμε μεσημέρι, πολύ περισσότερο όσων ξυπνάνε απόγευμα, και εκ του ελάσσονος όσων δεν ξυπνάνε ποτέ – αυτό που ισχυρίστηκα είναι ότι το απαραβίαστο δικαίωμα στον ύπνο δεν κατοχυρώνεται παρά μόνο αν σεβαστούμε την επιθυμία του επιτελούντος (για να χρησιμοποιήσουμε μία κάπως οξύμωρη φράση) τον ύπνο – και άλλωστε, η ελευθερία στον ύπνο του ενός δεν σταματά παρά μόνο εκεί που αρχίζει η ελευθερία στον ύπνο του άλλου, όπως ισχυρίστηκε ο μεγάλος φιλόσοφος – και για να επεκτείνουμε τον ισχυρισμό, δύσκολα σταματά η ελευθερία στον ύπνο του άλλου σε κάποιο σημείο (εκτός της ακραίας περίπτωσης που ροχαλίζει), αντιθέτως μάλιστα θα έλεγε κανείς ότι για να λειτουργήσει όσο το δυνατόν καλύτερα η σύγχρονη αστική μαζοδημοκρατία ο άλλος πρέπει να κοιμάται όσο το δυνατόν περισσότερο, να κοιμάται όρθιος, να κοιμάται όπου βρίσκει, μπροστά στην τηλεόραση, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στην παιδική του ηλικία, ως φοιτητής, ων ουκ έστιν αριθμός).]
Αλλά ας επανέλθουμε στο actual πρόσωπο του Πι της Δέλτα
Που διαβάσαμε μόλις πως απαίτησε να μη χτυπάνε τα τσαρούχια τους οι Εύζωνες διότι το ενοχλούν. Τώρα, πολλοί θα μιλήσουν απαξιωτικά γι’ αυτή τη συνήθειά της Πι της Δέλτα μας. Εγώ, ποτέ δεν σπεύδω να χαρακτηρίσω.
Αντιθέτως μάλιστα, σε συνδυασμό με το μαξιλάρι με το πρόσωπό της, μπορώ να διακρίνω σε αυτά τα δύο χαριτωμένα (θα έλεγε κάποιος) καπρίτσια, ένα δράμα – αυτό ενός ανθρώπου που θέλει να επικοινωνήσει στον πολίτη την προσπάθειά του να εξασφαλίσει έναν καλόν ύπνο, ώστε να λειτουργήσει καλύτερα η ΜΔ.
Διότι, όπως ήδη ειπώθηκε (και θα ειπωθεί όσες φορές χρειαστεί για να το καταλάβει και το τελευταίο μοσχάρι που έχει τραφεί από τον ύπνο χωρίς να εκτιμήσει τη σημαντική συμβολή του στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων του στη βοσκή), πώς ο θεματοφύλακας της Δημοκρατίας θα εξασφαλίσει την εύρυθμη λειτουργία του πολιτεύματος, αν όχι κοιμώμενος όπως και όσο ο ίδιος θέλει;
Όχι, αναγνώστη. Ας το παραδεχτούμε. Τα «καπρίτσια» δεν είναι χαριτωμένα καθόλου. Μαρτυρούν την εναγώνια προσπάθεια της avant-garde του δημοκρατικού οπλοστασίου να εξασφαλίσει τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για τη λειτουργία της ιδιότητας του πολίτη στον πολίτη, κοιμώμενο το ίδιο όπως θέλει.
Γι’ αυτό και τα sleep-friendly pillows, γι’ αυτό και η «παράλογη» απαίτηση για παύση των τσαρουχιών από 8 ως 8 (το δωδεκάωρο που λέγαμε στο παράδειγμα του ακαδημαϊκού ισοζυγίου;).
Ας είμαστε ειλικρινείς – αν είχαμε τη δυνατότητα να ενώσουμε τα κομμάτια, θα βλέπαμε πίσω από τις προσπάθειες του θεσμού όχι κάτι το υπερφίαλο ή αλαζονικό ή ναρκισιστικό. Όχι, αν είχαμε τη μεγάλη εικόνα μπροστά μας ίσως μπορούσαμε να διακρίνουμε ότι πολύ συχνά το μόνο που ζητούν οι Πι της Δέλτα αυτού του κόσμου δεν είναι παρά ένα φλιτζάνι μαύρου καφέ. Ενίοτε και ένα μαξιλάρι. Και εμείς, οι συνειδητοί πολίτες και μύστες του καλού ύπνου το καταλαβαίνουμε αυτό καλύτερα από τον καθένα – όπως θα έλεγε και ο αοιδός
Send me the pillow… the one that u dream on…
The one that u dream on… And I’ ll said u mine
