Ένα σύντομο σχόλιο επάνω στο έθιμο του Μαραθωνίου και τον κανιβαλισμό που υφίστανται όσοι δεν επιλέγουν να συμμετάσχουν σε αυτό, ένα rite of passage για το οποίο κανείς ανθρωπολόγος δεν κάνει λόγο επειδή δεν πρόκειται για ανθρώπους
Είχα διαβάσει κάποτε ότι η γυμναστική κάνει καλό (σωστό), αλλά το τζόκινγκ είναι αμαρτία (WTF). Η αντίδρασή μου ήταν, λοιπόν, αρχικά τουλάχιστον, η ίδια με ενός φυσιολογικού ανθρώπου (λέγεται και νόρμης). How dare you desecrate such a sine qua non of our western lifestyle – δεν είχα δει βουδιστές μοναχούς να κάνουν τζόκινγκ ποτέ, αυτό πράγματι.
Μεταξύ σοβαρού και αστείου άρχισα να διαδίδω πως το τζόκινγκ είναι αμαρτία. Μέχρι που άρχισα να το πιστεύω. Γιατί όμως; Ήταν απλώς η δύναμη του σλόγκαν (το τζόκινγκ είναι αμαρτία) ή κάτι βαθύτερο μέσα μου, αυτό που οι Δυτικοί λένε gut instinct, επιβεβαίωνε αυτό που είχε ακούσει σαν αστείο;
Για κάποιο διάστημα το άφησα κατά μέρος. Όμως, πλησιάζει πλέον ο περίφημος Μαραθώνιος όπου κάποιοι τύποι που απλώς δεν χωρούσαν στο Δαφνί θα αμοληθούν από κάποιο σημείο στον Μαραθώνα προσπαθώντας να βρουν το Καλλιμάρμαρο υποθέτω. Αυτό, φυσικά, θα καταστήσει το κέντρο ναρκοπέδιο για οποιονδήποτε προσπαθήσει να μεταβεί κάπου για να πιει τον καφέ του (προσφάτως φίλος από το Πέραμα με πληροφόρησε ότι κάποτε είχαν ανακαλύψει έναν μαραθωνοδρόμο που είχε χάσει τον δρόμο του στην εν λόγω hip hop περιοχή – και, προφανώς, αυτό δεν συμβαίνει μόνο με το Πέραμα, αρκετοί Μαραθωνοδρόμοι έχουν ανακαλυφθεί στις Κουκουβάουνες, στους Θρακομακεδόνες, στη Φρεαττύδα, ένας ξεβράστηκε στις ακτές της πισίνας του Βαρουφάκη στην Αίγινα, θρυλείται, όπου έφτασε μέσω του σπηλαίου του Νταβέλη (devilish – αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα)).
Διέκρινα κάποιο μοτίβο σε αυτό – τον αποπροσανατολισμό τους.
Ο μέσος νόρμης θα σου πει ‘Ο Φειδιππίδης πρέπει να τιμάται διότι διέσχισε από τη χαρά του 42 χλμ για να ανακοινώσει στους συμπολίτες του ότι οι Αθηναίοι θριάμβευσαν‘. Εγώ, πάλι, θα πω ότι ακόμη και αν ισχύει αυτό, τίποτε ηρωικό δεν προσδίδει στην ανακοίνωση του αποτελέσματος η συγκεκριμένη πιλάλα. Και προφανώς τίποτε ηρωικό δεν προσδίδει σε κάποιον το να τρέχει – όταν μάλιστα αυτός είναι ήδη ήρωας.
Θα θυμηθώ, μάλιστα, τον πρώτο υπέρ-loser που θυμάμαι να κάνει τζόκινγκ, τον πράκτορα Μώλντερ του FBI, ο οποίος για δύο πράγματα διακρινόταν – να τον παίρνει ο ύπνος μπροστά στην τηλεόραση και να κάνει τζόκινγκ πρωί-πρωί όταν όλοι όσοι δεν απολαμβάνουμε τον πρωινό μας ύπνο στο κρεβάτι είναι πολύ πιθανό να τον συνεχίζουμε στον χώρο εργασίας μας.
(Μη λησμονούμε δε ότι επρόκειτο για έναν επιεικώς βλάκα που γύρω του είχε στηθεί ένας ολόκληρος γραφειοκρατικός μηχανισμός, το FBI, για να του κάνει πλάκα οδηγώντας τον να πιστεύει πως εξωγήινοι έχουν απαγάγει την αδερφή του)
(Λες και υπάρχουν – δαίμονες είναι)
Πρέπει να σημειώσω, έχω πέσει και εγώ κάπως θύμα των μανιακών που διασχίζουν τον αστικό ιστό απαιτώντας όσοι δεν συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες τους να κάνουμε στην άκρη. Κάποτε, μεταβαίνοντας στη Ριζάρη, όπου είχα κανονίσει έναν καφέ έπρεπε να διασχίσω τον δρόμο στο Καλλιμάρμαρο, αυτή την κωλολεωφόρο τεσπά Εκεί, αμέριμνος, έκανα το λάθος να περάσω τη γραμμή του τερματισμού (υπό μία έννοια πρώτος; Δεν γνωρίζω – πολύ περισσότερο δεν γνωρίζω τι είδους συμπλέγματα διακατέχουν αυτούς τους ιδρωμένους με τα κολάν).
Σε κάθε περίπτωση, το έκανα εν αγνοία μου, κάτι όμως που δεν έλαβαν υπόψη κάποιοι τύποι που διοργάνωναν το happening με αποτέλεσμα να μου επιτεθούν με αυτό που αποκαλούν κάποιοι σκαιούς χαρακτηρισμούς. Ο προπηλακισμός που έλαβε χώρα με στιγμάτισε σε τέτοιο βαθμό ώστε, όταν είδα το συγκεκριμένο βίντεο, να τον επαναφέρω άμεσα στη μνήμη μου μια και λίγο πολύ αποτελείτο από πάνω-κάτω τους ίδιους χαρακτηρισμούς.
Και όλα αυτά επειδή I crossed the line – κατά λάθος.
Προς τι όλη αυτή η οργή; σκέφτηκα. Υποτίθεται πως η άσκηση αποτελεί μία μορφή εκτόνωσης. Γιατί να με θεωρούν piece of shit και fuckin’ goddamn fucker;
Ταραγμένος ήπια τον φραπέ μου μην αποκαλύπτοντας στους συνομιλητές μου τον λόγο που κουνούσα τόσο έντονα το γόνατό μου. Περίεργα όνειρα, αρκέστηκα να πω. Η Ανάγκη του Άκη Πετρετζίκη να κάνει μαγειρική χρησιμοποιώντας τον Πίνακα Μεντελέγιεβ μου έπιασε το χέρι προστατευτικά.
Σου επιτέθηκαν και εσένα; Ε;
Γνώριζε. Όλοι όσοι έχουμε πάει να πιούμε καφέ κατά τον Μαραθώνιο γνωρίζουμε.
Η αλήθεια για τον Φειδιππίδη
Όπως είπα είχα διακρίνει ένα μοτίβο – αυτό του αποπροσανατολισμού. Έχω γνωρίσει ανθρώπους GPS και ναι, υπάρχουν, όσο και αν κάποιοι ισχυρίζονται πως είναι αποκύημα της φαντασίας μου – πολύ πιθανό επειδή οι ίδιοι είναι. Αλλά αυτοί ακριβώς οι άνθρωποι GPS είναι που δεν τρέχουν σε μαραθώνιους. Αντιθέτως, αυτοί που τρέχουν σε μαραθωνίους είναι αυτοί που τους δίνεις ραντεβού στην Ανατολή και αυτοί σε περιμένουν στη Δύση.
Και ένας από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος, ήταν ο Φειδιππίδης.
Αυτός είναι το πρότυπο των μαραθωνοδρόμων – ένας άνθρωπος που δεν γνώριζε πού πήγαινε.
Ο θάνατός του; Μια πινελιά που έπρεπε να προστεθεί για να δώσει τη διάσταση του μύθου στην τρελή πορεία του Φειδιππίδη. Τον Φειδιππίδη τον πυροβόλησαν – και θα τολμούσα να πω ακριβώς εκείνος που είχε κατά νου μετά να βάζει τους υπόλοιπους να τρέχουν 42 χλμ για να τον τιμήσουν. Ο Φ., φεύγοντας από τον Μαραθώνα, όλοι γνώριζαν, δύσκολα θα έβρισκε τον στόχο του.
Περισσότερο από όλους το γνώριζε αυτό ο Αριστοτέλης, που μιλά για την αμαρτία στην Ποιητική του. Και σε αυτό κρύβεται το λάθος (;) που έκαναν οι σύγχρονοι μαραθωνοδρόμοι, μετατρέποντας έναν απλό λάθος υπολογισμό (ο Φειδιππίδης θα αστοχούσε, δεν θα έβρισκε τον προορισμό του) σε λάθος στάση ζωής, σε αμαρτία με τη σύγχρονη έννοια.
Ας δούμε τι εννοεί ο Αριστοτέλης
Ο Αριστοτέλης, θίγοντας την αμαρτία, εννοεί απλώς έναν λάθος υπολογισμό, μια αστοχία, μία λάθος εκτίμηση (πχ ο Οιδίποδας δεν γνωρίζει ότι πρόκειται για τη μητέρα του). Όχι ένα αμάρτημα με τη σύγχρονη έννοια. Ότι αμαρτάνω – νιώθω ενοχή κλπ.
Αυτό το λάθος, λένε, έκαμε η Αναγέννηση. Το θέατρο εκείνη την εποχή ερμήνευσε το αμαρτία προσδίδοντάς του ηθική απόχρωση – κάτι που οι Αρχαίοι δεν είχαν κατά νου όταν μιλούσαν για αυτή, προφανώς.
Κατά συνέπεια, ο Φειδιππίδης που υποπίπτει, ας πούμε, σε μία αμαρτία με την ίδια ηθική ουδετερότητα που κάποιος υποπίπτει σε πέναλτι (ο άνθρωπος απλώς έχασε τον δρόμο) δεν νιώθει καμία ενοχή έπειτα γι’ αυτό.
Όμως, αντίθετα, όλοι αυτοί οι παρανοϊκοί που χάνουν τον δρόμο προγραμματισμένα, και προκαλούν κυκλοφοριακή συμφόρηση, εκνευρισμό, δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού, ίσως παλινδρόμηση σε κάποιους, οπωσδήποτε μη απόλαυση του φραπέ σε όλους;
Μήπως όλοι αυτοί το απολαμβάνουν; Μία διεστραμμένη ενοχή που μόνο ένας Ντοστογιέφσκι ίσως θα μπορούσε να κάνει να αναδυθεί από το Υπόγειο στους οποίους τους έχουν κλεισμένους και πιθανώς σιδηροδέσμιους τον υπόλοιπο καιρό;
Υπό αυτή την έννοια, ναι το τζόκινγκ είναι αμαρτία. Και μάλιστα με την αναγεννησιακή έννοια ενδεδυμένη με έναν απεχθή μεταμοντερνισμό που κάνει τους πρωταγωνιστές αυτούς της σύγχρονης αστικής τραγωδίας μη-πολίτες του σύγχρονου άστεως και humans of late capitalism.
ΥΓ. Φυσικά ανάμεσά τους στέκονται και κάποιοι που δεν είναι όψιμοι υποστηρικτές του Karen thing, αλλά το ζουν. Σε αυτούς, ναι, μπορεί κανείς να βγάλει το καπέλο, υπό την έννοια ότι έχουν διανύσει ωκεανούς χρόνου, για να παραφράσουμε τον Δράκουλα, για να βρουν το αντικείμενο του πόθου τους. Ανάμεσα στις εξαιρέσεις αυτές στέκεται περήφανος ο ένας και μοναδικός ΓΑΠ, κάτι ανάμεσα σε man in black και κοράκι με παπάκι, ο οποίος στον ελεύθερο χρόνο του δεν διστάζει να αφήσει κατά μέρος το παπάκι, το ποδήλατο ή το κανό του για να λάβει μέρος σε κάποια από εκείνες τις διαδρομές που έκαναν το μυαλό του τόσο γοητευτικό για όσους τον έχουν βρει να περιπλανιέται κάπου στον Διόνυσο, ανάμεσα σε αρκούδες και ζυγοσταθμιστές επιβατικών, προσπαθώντας να επαναφέρει το μοτοσακό του στη default κατάσταση του εγκεφάλου του.
