Κάθε χρόνο κατά την επέτειο της Εθνεγερσίας του΄21 ακούμε και διαβάζουμε να παραλληλίζουν την Ελληνική Επανάσταση με την Γαλλική…«Η Ελληνική Επανάσταση φούντωσε με τη πνοή την οποία είχαν εμφυσήσει οι ιδέες της ελευθερίας προερχόμενες από την Δύση» και ότι το σύνθημα το είχε ήδη δώσει ο Γαλλικός λαός.

Υπάρχει σχέση μεταξύ της Ελληνικής και της Γαλλικής Επαναστάσεως; Ποια είναι η ιστορική αλήθεια του σπουδαίου αυτού ζητήματος; Ας δούμε αν υπάρχει κάτι κοινό, ως προς τα κίνητρα, τους φορείς και τα αποτελέσματα των δυο αυτών Επαναστάσεων!

Καταρχήν , και ο αντικειμενικός αυτός σκοπός «Ελευθερία», ενώ φαινομενικώς εκλαμβάνεται ως απολύτως όμοιος, διαφέρει πολύ στις δυο περιπτώσεις, διότι οι μεν Γάλλοι επεδίωκαν την ταξική ελευθερία ενώ οι Έλληνες επαναστάτες την εθνική ανεξαρτησία (δεν υπήρχαν καν τάξεις τότε, στην Ελλάδα).

Κίνητρα των δυο επαναστάσεων.

Την εξέγερση του Γαλλικού λαού προπαρασκεύασε η πολιτεία των Λουδοβίκων. Ο Λουδοβίκος (ΙΒ), με την αποτυχία της δαπανηρής εκστρατείας στην Ιταλία, ο Λουδοβίκος (ΙΓ), υποθάλπτοντας τους θρησκευτικούς εμφυλίους πολέμους, ο Λουδοβίκος (ΙΔ), με το περίφημο «Το κράτος είμαι εγώ», ο Λουδοβίκος(ΙΕ), με τις σπατάλες και τις πολλές γκομενίτσες του, και τέλος ο Λουδοβίκος (ΙΣΤ) με την ανυπαρξία και αβουλία που τον χαρακτήριζε, (χαρακτηριστικό το επεισόδιο με την γυναίκα του, Μαρία Αντουανέτα που κάποτε ρώτησε γιατί φωνάζει ο λαός και όταν της είπαν πως φωνάζει επειδή δεν έχει ψωμί να φάει η Μαρία Αντουανέτα απόρησε: «…και γιατί δεν τρώει παντεσπάνι;») διέλυσαν κάθε έννοια ευνομίας, κοινωνικής ισορροπίας και ηθικής και ανάγκασαν το λαό να επαναστατήσει και να πάρει την εξουσία στα αδέξια χέρια του (όπως γράφει ο Γουστάβος Λε Μπον, Ψυχολογία των Επαναστάσεων) και τελικά να καταλύσει ακόμη και για τον εαυτό του κάθε είδους ελευθερία για την οποία υποτίθεται επαναστάτησε.

Άρα τα κίνητρα που εξώθησαν τον Γαλλικό λαό να επαναστατήσει ήταν η καταρράκωση της κοινωνικής και ταξικής του αξιοπρέπειας από την ιθύνουσα τάξη των ευγενών, το αίσθημα ανασφάλειας με τις παρά τον νόμο συλλήψεις και καταδίκες και το οικονομικό του αδιέξοδο. Αυτές ήταν οι αιτίες του γέννησαν το πόθο της ελευθερίας, αλλά της ταξικής και ατομικής ελευθερίας.

Για τους Έλληνες τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Τα 400 χρόνια σκλαβιάς δημιούργησαν πάρα πολλά προβλήματα αλλά κανένα ταξικό. Απεναντίας οι υπόδουλοι, καταπιεζόμενοι και εξευτελιζόμενοι Έλληνες είχαν πάντοτε το αίσθημα της ανωτερότητας έναντι των κατακτητών. Ο οικονομικός παράγων δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο και δεν είναι υπολογίσιμος. Οι Έλληνες υπέφεραν από μείωση της εθνικής τους υπερηφάνειας και τη προσβολή της θρησκευτικής πίστης τους. Η αντίδραση των δυο αυτών αξιών σφυρηλάτησε τον εθνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα της Ελληνικής Επαναστάσεως. Και στο σημείο αυτό ήταν εμφανής ο πόθος της ελευθερίας αλλά της εθνικής ελευθερίας του συνόλου, και όχι της ταξικής.

Φορείς των δυο επαναστάσεων.

Βασική διαφορά βρίσκουμε στους φορείς από τους οποίους οι δυο επαναστάσεις σχεδιάστηκαν, εκδηλώθηκαν και συνεταιρίστηκαν.

Η Γαλλική επανάσταση ξεκίνησε με τη κήρυξη της Τρίτης Τάξεως (tiers-etat) -των Προλετάριων- ως εθνοσυνέλευση (27 Ιουνίου) και με τη κατάλυση των τειχών της Βαστίλης (14 Ιουλίου). Η εθνοσυνέλευση ήταν έργο του Μιραμπώ και η επίθεση κατά της Βαστίλης, έργο των Προλετάριων. Οι Μαρά, Δάντων, Ροβεσπιέρος και Σαίν-Ζύστ αν και προέρχονται από το λαό ποτέ δεν μπόρεσαν να τον πειθαρχήσουν στα σχέδια τους και υπέστησαν στο τέλος ο ένας μετά τον άλλον την καρατόμηση, ότι δηλαδή προόριζαν για τους εχθρούς της επανάστασης!

Φορέας της Γαλλικής επαναστάσεως ήταν ο αλόγιστος λαός ο οποίος, χωρίς πίεση, επέβαλε τη θέληση του στους ηγέτες που ο ίδιος ανέδειξε. Αλόγιστος διότι ουδέποτε εφαρμόστηκαν οι αρχές των πατέρων της επανάστασης, του Ρουσσώ και του Βολταίρου.

-Συνοπτικά, η Γαλλική επανάσταση προήλθε εκ των κάτω (λαός).

Οι φορείς της Ελληνικής Επαναστάσεως αντιθέτως ήταν οι φωτισμένοι άντρες πολιτικοί, στρατιωτικοί, λόγιοι, οι οποίοι αισθάνθηκαν το πνεύμα και τους πόθους του λαού που τον πειθάρχησαν και τον κατεύθυναν προς τις επιδιώξεις του. Τους ηγέτες του ο Ελληνικός λαός τους λάτρεψε σαν θεούς.

Πολλοί από τους ηγέτες ζούσαν στο εξωτερικό, οπότε δεν είχαν τις επιπτώσεις της δουλείας (Κοραής, Κατσώνης, Καποδίστριας, Υψηλάντης), ενώ άλλοι ήταν «κοτσαμπάσηδες» (ευνοούμενοι οικονομικώς από το καθεστώς), όπως πο Ζαίμης, Λόντος, Μαυρομιχαλαίοι κλπ.

Άρα η Ελληνική επανάσταση προήλθε εκ των άνω, από ομάδες που δεν τους κινούσαν πιεστικές ανάγκες ή ατομικά συμφέροντα (όλοι τους μπήκαν πολύ πλούσιοι στον αγώνα και τα έδωσαν όλα, μέχρι και τη ζωή τους) αλλά εξαιτίας της κοινής επιθυμίας του Ελληνικού λαού, ως εθνικού συνόλου.

-Σύνοψη, η Ελληνική Επανάσταση προήλθε εκ των άνωθεν.

Υπό διαφορετικές λοιπόν συνθήκες ξεκίνησαν οι δυο αυτές επαναστάσεις.

Αποτελέσματα

Ο Γουστάβος Λε Μπον στο βιβλίο του «Η ψυχολογία των επαναστάσεων» γράφει:

«Εάν συγκρίνει κανείς τις καταστροφές που δημιούργησε στη Γαλλία και στην Ευρώπη η γαλλική επανάσταση, θα πρέπει να παραδεχθεί ότι οι Άγγλοι επολιτεύθησαν φρονιμώτερον, διότι εξελικτικός και άνευ τόσης αιματοχυσίας και καταστροφών επέτυχαν τα αυτά δικαιώματα από τους ηγεμόνες τους.»

Οι καταστροφές που αναφέρει ο Λε Μπον ήταν το οικονομικό χάος, ο θάνατος σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και της τέχνης της Γαλλίας, η πτώση του γοήτρου στο εξωτερικό και η καθιέρωση μιας ασταθούς κοινωνικοπολιτικής καταστάσεώς. Όσο για τα «επιτευχθέντα δικαιώματα» τα διέλυσε το δικτατορικό και απολυταρχικό καθεστώς του Ναπολέοντα, φυσικό επακόλουθο της αναρχίας και του χάους που προήλθε από την επανάσταση.

Το αποτέλεσμα της Ελληνικής Επαναστάσεως επέβαλε τον παγκόσμιο θαυμασμό μιας και οι μικροί και φτωχοί Έλληνες αβοήθητοι από τους μεγάλους, λόγω Ιεράς Συμμαχίας, όρθωσαν το ανάστημά τους εναντίον μιας πανίσχυρης αυτοκρατορίας και ανέκτησαν το θάρρος και την αυτοπεποίθηση που κυλούσε και κυλάει στο αίμα τον Ελλήνων χιλιάδες τώρα χρόνια.

Η οθωμανική απειλή αποκαλύφθει αντιμετωπίσιμη και αναχαιτίσθει οριστικώς, προς όφελος του πολιτισμού και της ελευθερίας. Έγινε γνωστό στους υπόλοιπους λαούς ότι η προσήλωση στα εθνικά ιδεώδη, ιδεώδη φτιαγμένα από σκληρό μέταλλο, όπως είναι το έθνος, η φυλή η θρησκεία και η ελευθερία είναι ικανά να δικαιολογήσουν τους ανθρώπινους αγώνες και θυσίες. Η Ελλάδα αποδεικνύεται για ακόμη μια φορά ως ο μεγαλύτερος μαχητής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.