Κόμικς και λογοκρισία: Ελευθερία της έκφρασης και η σημασία της

Το όνομά Εύρυτος, σας θυμίζει κάτι;

200 χρόνια μετά την Εθνεγερσία του 1821 βρέθηκε ένας 18χρονος καλλιτέχνης να ομορφύνει τις γειτονιές της Αθήνας, ζωγραφίζοντας τους ήρωες του 1821

Θυμάστε άρθρα του τύπου, ”Ο ναζί γκραφιτάς της Ελληνικής Επανάστασης”, “Εύρυτος: Γκράφιτι με παπά, αστυνομία και πολύ φασισμό”; Θυμάστε τους βανδαλισμούς των πορτραίτων των ηρώων του 1821; Θυμάστε τις επιστολές στον δήμαρχο Ελληνικού, ζητώντας του να διακόψει τη συνεργασία με τον Εύρυτο λέγοντας ότι “η συγκεκριμένη επιλογή (Εύρυτος) δε συνάδει με το πνεύμα της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας…”;

Οφείλουμε να ομολογήσουμε πως τη λέξη συνάδει τη γνωρίζουν πολύ καλά οι κοινωνικοί μας λογοκριτές, μιας και η δικαιολογία της ακύρωσης της συμμετοχής του Κωνσταντίνου στην έκθεση κόμικ ήταν το ότι το έργο του δε συνάδει με τις αξίες τους. Αυτό που δε μας είπαν ποτέ, φίλε μου, είναι το ποιες είναι αυτές οι περιβόητες αξίες τους! Το κρατούν μυστικό;

Το θέμα των δυο αυτών  καλλιτεχνών, θυμάτων της λογοκρισίας,  είναι η πατρίδα μας.

Δεν γουστάρουν την Ελλάδα, το καταλάβαμε!

Ακόμη και το luben, αλήθεια σου λέω, έγραψε άρθρο υποστηρίζοντας ότι σωστά απαγόρευσαν τη συμμετοχή του Κωνσταντίνου και ότι ήταν μια κίνηση μηδενικής ανοχής απέναντι στους εχθρούς της ελευθερίας. Και αναρωτιέσαι ρε συ, αν η ιστορία της ΕΟΚΑ δεν είναι το απόλυτο σύμβολο της Ελευθερίας, η ενσάρκωση  της ιστορίας του Δαβίδ και Γολιάθ,  η αιώνια ιστορία του μικρού εναντίων  στο μεγάλο, των Κυπρίων αδελφών μας εναντίων της Αποικιοκρατίας τότε ποιο είναι;

Δεν έχουν ακούσει το ποίημα του μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη, αυτό τον ύμνο της ελευθερίας που αρχίζει
Θα πάρω μιαν ανηφοριά, θα πάρω μονοπάτια να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη λευτεριά. Την ιστορία του Ευαγόρα, του  νεαρού μαθητή που  μέρα πριν τη δίκη, μπαίνει κρυφά στο σχολείο και αφήνει στην έδρα ένα σημείωμα:

Παλιοί συμμαθηταί, Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. 

Μάλλον, στο luben και στους λοιπούς ομοϊδεάτες του, η έννοια της ελευθερίας εκλαμβάνεται διαφορετικά, μέσα από το πρίσμα του ιδεολογικού φακού.

Μπορεί να αποτελούν πρόκληση στη λογική, τα άρθρα υποστήριξης της λογοκρισίας στο έργο του Κωνσταντίνου, αλλά,  ελευθερία του λόγου σημαίνει ελευθερία για όλους, ακόμη και  για  χαζούς, για φανατικούς για κομμουνιστές.

Ο Σωκράτης ήπιε το κώνειο, επειδή έλεγε την αλήθεια.

Και όμως, γυρίζει” είπε  ο Γαλιλαίος, στηρίζοντας την άποψη του Κοπέρνικου,  λίγο πριν η καθολική εκκλησία τον καταδικάσει σε ισόβια. Χωρίς την επιμονή και τη θυσία σπουδαίων ανθρώπων, να επιμείνουν στο δικαίωμα να εκφράσουν ελεύθερα τις θέσεις τους, σήμερα θα πιστεύαμε ότι η γη είναι επίπεδη, ή ότι οι γυναίκες απαγορεύεται να ψηφίσουν και θα τις καίγαμε ως μάγισσες.

Όπως καταλαβαίνεις, η ελευθερία της έκφρασης είναι η μαία νέων ιδεών.

Με το που στέγνωσε το αίμα  στα γραφεία του Charlie Ηebdo, η Δύση ξοδεύει περισσότερο χρόνο για να περιορίσει την ελευθερία του λόγου παρά να την ενισχύσει. Οι ένοπλοι ισλαμιστές δεν έδρασαν μόνο ως στρατιώτες της θρησκείας τους, αλλά και ως ένοπλοι εξτρεμιστές της κουλτούρας ακύρωσης, με τη διαφορά ότι έφτασαν στα άκρα.

Η επιθυμία τους να μας υπαγορεύσουν το τι  αστεία θα λέει ο  Σεφερλής, με τι θα γελάμε και ποια θέματα επιτρέπονται στις εκθέσεις κόμικ, αποτελεί ξεκάθαρη προσπάθεια ελέγχου της σκέψης μας.

Το πρώτο πράγμα που ξεχνάνε σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης είναι ότι πρώτον είναι ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ  και δεύτερον είναι απλώς έκφραση.

Μάθε τη σκληρή αλήθεια  για την ελευθερία του λόγου.

Ο καθένας μπορεί να επιλέξει να γράψει σε ένα μπλογκ, να κάνει tweet ή podcast, να ζωγραφίσει το Μεταξά ή τον Στάλιν. Σαφώς και δεν έχουν όλοι την καθαρότητα της ψυχής του Χριστού ή τη σοφία του Σωκράτη αλλά μάντεψε! Όλοι έχουν το ίδιο δικαίωμα να εκφραστούν, είτε μας αρέσει, είτε όχι.

Αν επιλέγεις το ποιός θα συμμετέχει στην έκθεση τότε η ελευθερία της έκφρασης από δικαίωμα μετατρέπεται σε προνόμιο και ποιός θα αποφασίσει για τη διαχωριστική γραμμή, για το ποιος θα έχει αυτό το προνόμιο, το Comicdom, οι υπουργοί ή οι δικαστές;

Η απαγόρευση της συμμετοχής του Κωνσταντίνου και κάθε άλλη μορφή  φίμωσης δεν αφορά μόνο τον ίδιο, το άτομο που μιλά, ζωγραφίζει ή πολιτεύεται, αλλά αποτελεί και απαγόρευση του δικαιώματος της ελευθερίας για όλους εμάς, μιας και μας απαγορεύει να ακούσουμε να ψηφίσουμε, ή να διαβάσουμε τα κόμικ που επιλέγουμε.

Φιμώνοντας τις φωνές που διαφωνείς περιορίζεις το δικαίωμα σου και των άλλων, να  ακούσουν και να διαφωνήσουν και να ψάξουν την αλήθεια.

Αυτός που αρνείται σε άλλους το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης, γίνεται σκλάβος της τωρινής του άποψης και αφαιρεί από τον εαυτό του το δικαίωμα να την αλλάξει, μας λέει ο Thomas Paine στο κλασικό The Age of Reason.

Ελευθερία της έκφρασης είναι το δικαίωμα να πεις στους άλλους αυτό που δεν θέλουν να ακούσουν, συμπληρώνει ο George Orwell. Ο καλύτερος τρόπος, για να αντιμετωπίσουμε τις ιδέες που περιφρονούμε, δεν είναι να προσπαθήσουμε να τις θάψουμε ζωντανές, αλλά να τις φέρουμε στο φως της κριτικής, να τις αμφισβητήσουμε, να συζητήσουμε.

Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι ένα έπαθλο που το κατακτήσαμε και το αφήσαμε στο ράφι να σκονίζεται.
Πρέπει να μαχόμαστε όλοι μας καθημερινά προς υπεράσπισή του.

Οφείλουμε όλοι μας να υπερασπιστούμε το δικαίωμά ΜΑΣ ελεύθερα να επιλέγουμε αυτό που μας αρέσει.

Περισσότερα απο

Χρήστος Μουντζουρίδης

Είμαστε

ΠΑΝΤΟΥ