Παρά τις ποικιλόμορφες και μακροχρόνιες ξενικές κυριαρχίες , ο Κυπριακός λαός Ελληνικός την καταγωγή, την γλώσσα, την θρησκεία, τις παραδόσεις, την ψυχοσύνθεση και τα ιδανικά, όχι μόνο δεν απώλεσε κατά 767 χρόνια συνεχούς ξενικής δουλείας την Ελληνική του εθνική συνείδηση, αλλά και διεξήγαγε σκληρούς και επίμονους απελευθερωτικούς αγώνες για την ανάκτηση της ελευθερίας.
Απαίτηση του κυπριακού λαού να ζήσει ελεύθερος συμμεριζόμενος της τύχης του υπολοίπου Ελληνισμού. Αποτελεί παλαιά αξίωση η Ένωση των Κύπριων αδερφών με τον υπόλοιπο Ελληνικό κόσμο με πρώτο τον βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα Β´ κατά το τέλος του 5ου π.Χ.
Η ένωση της Κύπρου με τον υπόλοιπο Ελληνικό κόσμο επήλθε εκ νέου επί Μεγάλου Αλεξάνδρου και συνεχίστηκε αργότερα κατά το Βυζάντιο μέχρι το 1191, όταν η Κύπρος περιήλθε στον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, έπειτα από αιματηρούς αγώνες εναντίον των Βυζαντινών, όπου οι Κύπριοι στερήθηκαν την ελευθερία τους.
Πέρασαν Ναΐτες μοναχοί, Γάλλοι, Ενετοί και Τούρκοι. Η ενωτική απαίτηση των Κυπρίων εκδηλώθηκε από τις πρώτες μέρες της βρετανικής κατοχής και συνεχίστηκε καθ´ όλον το διάστημα της Αγγλοκρατίας για να κορυφωθεί μεταπολεμικώς.
Στις 15 Ιανουαρίου 1950 προκηρύχθηκε δημοψήφισμα υπό της Εθναρχευούσης Εκκλησίας, κατά το οποίο εκ των 215.000 Ελλήνων Κυπρίων ψηφοφόρων 211.000 (95,7%) ψήφισαν υπέρ της Ενώσεως.
Στις 10 Αυγούστου 1953 η Εθναρχία της Κύπρου κατόπιν της αρνήσεώς της Μεγάλης Βρετανίας να προαγάγει προς πραγματοποίηση το προς αυτοδιάθεση αίτημα του Κυπριακού λαού προσέφυγε στα Ηνωμένα Έθνη και λίγο αργότερα, 23 Ιουλίου 1954, η Παγκύπριος Εθνοσυνέλευση ψήφιζε «άπαξ έτι ενώπιον Θεού και ανθρώπων την αναλλοίωτον και σταθερά θέληση των Κυπρίων υπέρ της Ενώσεως μετά της Μητρός Ελλάδος».
- Η υιοθέτηση του Κυπριακού προβλήματος από την Ελλάδα.
Μετά το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου και την ένταση στην Κύπρο του ενωτικού αγώνα , οι ελληνικές κυβερνήσεις άρχισαν να προσανατολίζονται προς διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος με την μεγάλη Βρετανία , βασιζόμενοι στις αρχές της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης των λαών , και του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Μετά το θριαμβευτικό δημοψήφισμα στην Κύπρο , η επιφυλακτική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων άλλαξε. Το «Κυπριακό» ετέθη επισήμως προς συζήτηση στην ελληνική Βουλή το 1951 , και η τότε κυβέρνηση ανέλαβε το χειρισμό του ζητήματος θέτοντας το ενώπιον της βρετανικής κυβέρνησης το Μάιο του 1952.
Οι προσπάθειες επίλυσης του ζητήματος με την μεγάλη Βρετανία συνεχίστηκαν υπό της κυβερνήσεως Παπάγου. Κατόπιν των άκαρπων συζητήσεων και μετά την δήλωση του υπουργού εξωτερικών Ήντεν, προς τον Στρατάρχη Παπάγο ότι «για την βρετανική κυβέρνηση δεν υφίσταται κυπριακό ζήτημα ούτε δια το παρών ούτε δια το μέλλον» (22 Δεκεμβρίου 1953), λήφθηκε απόφαση για προσφυγή στον ΟΗΕ.
Με μια σειρά δηλώσεων ο υπουργός εξωτερικών, Ήντεν , δήλωσε πως «βρετανική πολιτική παραμένει αμετάβλητος» 29/4/1954 και ότι «η βρετανική Κυβέρνηση δεν ήταν διατεθειμένη να συζητήσει οποιοδήποτε θέμα που αφορά εκχώρηση εδάφους του Στέμματος» 14/5/1954.
Ο υφυπουργός εξωτερικών της Βρετανίας δήλωσε στις 23/7/1954 ότι «υπάρχουν εδάφη της Κοινοπολιτείας ,όπου, λόγω των ειδικών συνθηκών (γεωπολιτική θέση) ουδέποτε θα τύχουν ανεξαρτησίας».
Η Ελλάδα προσέφυγε στον ΟΗΕ με έγγραφο ζήτημα. Όμως η δήλωση των Η.Π.Α. ότι θα καταψηφίσει το ελληνικό σχέδιο οδήγησε στην απόφαση του ΟΗΕ το Δεκέμβριο του 1954 με απόφαση «μη περαιτέρω εξετάσεως του ζητήματος της Κύπρου».
2. Η Ένοπλος Αντίσταση – Ε.Ο.Κ.Α.
Μετά την απόφαση του ΟΗΕ στην προσφυγή της Ελλάδος, η ένοπλος αντίσταση των Κυπρίων ήταν αναπόφευκτη και οι πλέον δύσπιστοι κατάλαβαν ότι πολιτική δια ειρηνικών μέσων αποκλείεται να φέρει αποτέλεσμα και έτσι έρχεται η 1 Απριλίου του 1955.
Προοίμιο της Ε.Ο.Κ.Α. είναι η σύλληψη στις 25 Ιανουαρίου 1955 του ελληνικού πετρελαιοκίνητου «Άγιος Γεώργιος» ,στο χωριό Χλώρακα, μεταφέροντας εκρηκτικές ύλες και όπλα.
Η ένοπλος δράση της Ε.Ο.Κ.Α. άρχισε την 1 Απριλίου 1955 υπό την ηγεσία του ΗΡΩΑ Κύπριου , συνταγματάρχη Γεωργίου Γρίβα γνωστού ως «Διγενή».
Οι άντρες της Ε.Ο.Κ.Α. έδωσαν σε πολλές περιπτώσεις δείγματα άφθαστου ηρωισμού και αυτοθυσίας συνεχίζοντας τις ωραίες ελληνικές παραδόσεις και δημιούργησαν τις βασικές προϋποθέσεις απελευθερώσεως του νησιού.
Επί τέσσερα χρόνια η Ε.Ο.Κ.Α.διατήρησε ακμαίο το ηθικό της έδωσε σκληρά πλήγματα στους κατακτητές και σπουδαία δείγματα μαχητικής αξίας, ευψυχίας και αυταπάρνησης. Ολόκληρος ο ελληνικός πληθυσμός ήταν ακλόνητος συμπαραστάτης της ένοπλου δράσεως εκτός από τους προδότες κομουνιστές.
3. Η Τριμερής Διάσκεψη του Λονδίνου και οι Βανδαλισμοί της Κωνσταντινουπόλεως
Μεγάλος σταθμός στην εξέλιξη του Κυπριακού ζητήματος σημειώθηκε την 30ή Ιουνίου του 1954 όταν η μεγάλη Βρετανία προσκάλεσε την Ελλάδα και Τουρκία να μετάσχουν σε διάσκεψη στο Λονδίνου προς εξέταση των πολιτικών ζητημάτων της Ανατολικής Μεσογείου συμπεριλαμβανομένου και του κυπριακού.
Στην ουσία η τριμερής διάσκεψη σκοπό είχε να νομιμοποιήσει την Τουρκία ως αμέσως ενδιαφερόμενη επί του κυπριακού και αποτέλεσμα ήταν οι βανδαλισμοί της Κωνσταντινουπόλεως και της Σμύρνης την 6η Σεπτεμβρίου του 1955.
Μέσω των βανδαλισμών η Τουρκία χρησιμοποίησε την εξόντωση της ανυπεράσπιστου ελληνικής μειονότητας και του Πατριαρχείου ως μέσο άσκησης πολιτικής και προσπάθησε να εκφοβίσει την Ελλάδα και να την αναγκάσει να υποχωρήσει στο Κυπριακό.
Η βρετανική κυβέρνηση μετά τους βανδαλισμούς στην Ιωνία κατάφερε να μετατοπίσει το Κυπριακό ως Ελληνοτουρκική διαφορά και αυτή πήρε το ρόλο του μεσολαβητή.
4. Συνομιλίες Μακαρίου – Χάρτινγκ – Σύλληψη του Αρχιεπισκόπου
Μετά την αποτυχία της Τριμερούς Διασκέψεως του Λονδίνου και της δεύτερης κατά σειρά Ελληνικής προσφυγής στον ΟΗΕ διορίστηκε ως κυβερνήτης της Κύπρου ο στρατάρχης Χάρτινγκ και προσκάλεσε τον εθνάρχη Μακαρίου για συζήτηση με σκοπό την εξεύρεση λύσεων του Κυπριακού.
Ο Μακάριος δέχτηκε προσωρινό παραμερισμό του δικαιώματος του κυπριακού λαού προς αυτοδιάθεση και δέχτηκε να εφαρμοστεί Σύνταγμα δημοκρατικό και αυτοκυβέρνηση του νησιού.
Οι συνομιλίες διήρκεσαν από τις 4 Οκτωβρίου 1955 μέχρι τις 5 Μαρτίου 1956, αλλά δεν καρποφόρησαν, διότι η βρετανική κυβέρνηση αρνήθηκε όπως είχε εγγυηθεί , την ανάλογη προς την πληθυσμιακή σύσταση του νησιού, εκπροσώπηση στη Βουλή και έτσι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συνελήφθη και εξορίστηκε στην Σεϊχέλες 9 Μαρτίου 1956 για να απελευθερωθεί ένα χρόνο αργότερα τον Απρίλιο του 1957.
Η συνεχείς συλλήψεις πατριωτών, καθώς και η αυξανόμενη καταπίεση του ελληνικού πληθυσμού , μαζί με την αύξηση της δράσης της Ε.Ο.Κ.Α. όξυναν περισσότερο της ελληνοαγγλικές σχέσεις.
5. Οι προτάσεις Ράντκλιφ και η απειλή διχοτόμησης.
Διορίστηκε ο λόρδος Ράντκλιφ ως συνταγματικός σύμβουλος της κυβερνήσεως της Κύπρου και έφτασε στην Κύπρο την 26η Σεπτεμβρίου 1956 και συνέταξε παρά την άρνηση των Κυπρίων να συνεργαστούν μαζί του , Σύνταγμα ,αποικιακού χαρακτήρα, στο οποίο χορηγείται περιορισμένη αυτοκυβέρνηση στο νησί και διατηρείται η βρετανική κυριαρχία.
Ο υπουργός των αποικιών Άλλαν Λένοξ Μπόιντ δήλωσε ότι σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το Σύνταγμα λειτουργεί ικανοποιητικώς η βρετανική κυβέρνηση θα εξετάσει το θέμα της αυτοδιαθέσεώς, της οποίας όμως, αμέσως συνέπεια θα είναι η διχοτόμηση του νησιού σε Ελληνικό και τουρκικό.
Αρχές του 1957 τουρκικά στίφη επετέθησαν στην Κύπρο κατά των Ελληνικών κοινοτήτων για να δημιουργήσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις διχοτομήσεως, αποδεικνύοντας το αδύνατον την συνυπάρξεως Ελλήνων και Τούρκων στο νησί. Κατά τον ανταποκριτή του New York Τimes υποκινητής και οργανωτής του τουρκικών επιθέσεων ήταν o Χάρτινγκ. Την ιδέα της διχοτομήσεως καταδίκασε ΟΗΕ κατά τις συζητήσεις στις 26 Φεβρουαρίου 1957.
6. Το σχέδιο Μακ Μίλλαν
Κατάσταση στο νησί γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη λόγω της έντασης της δράσεως της Ε.Ο.Κ.Α. αλλά και τουρκικής τρομοκρατία σε βάρος του ελληνικού στοιχείου υποκινούμενη από τον βρετανικών αρχών.
Υπό αυτές τις συνθήκες και κατόπιν της συνταγματικής διόγκωσης του τουρκικού παράγοντα στις 19 Ιουνίου 1958 ο πρωθυπουργός Αγγλίας Mακ Μίλλαν, στη Βουλή των κοινοτήτων, έφερε σχέδιο για την Κύπρο σύμφωνα με το οποίο για πρώτη φορά έμπαιναν ο βάσεις για την διχοτόμηση του νησιού.
α) Διοικητικός διαχωρισμός των κοινοτήτων.
β) Δυο βουλές, μία για κάθε κοινότητα.
γ) Τον διορισμό Τούρκου και Έλληνα αρμοστού.
δ) Ανάληψη από τους Κυπρίους παραλλήλως προς την βρετανικής, ελληνικής ή τουρκικής υπηκοότητας.
Το σχέδιο κρίθηκε εντελώς απαράδεκτο τόσο από ελληνικής όσο κι από κυπριακής πλευράς.
7. Το σχέδιο Σπάακ.
Προς εξεύρεση λύσης αποδεκτής από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη ανέλαβε γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Σπάακ , οποίος ζήτησε από την βρετανική κυβέρνηση την αναβολή της εφαρμογής σχέδιο της .
Έπειτα από πολυήμερες συζητήσεις του μόνιμου συμβουλίου του ΝΑΤΟ και της επισκέψεως Σπάακ στην Αθήνα (23 Μαΐου 1958) έβαλε τροπολογίες στο σχέδιο Μακμίλαν γνωστά ως προτάσεις Σπάακ.
α) Αντί αντιπροσώπων των δύο κυβερνήσεων Ελλάδος και Τουρκίας να διοριστούν παρά τω Κυβερνήτη οι δύο πρόεδροι των κοινοτικών συμβουλίων.
β) Να συσταθεί αμέσως κοινή νομοθετική συνέλευση αρμόδια εφ’ όλων των εσωτερικών αιτημάτων , εξαίρεση των κοινοτικών.
γ) Το μελλοντικό καθεστώς της νήσου να παραμείνει ανοιχτό.
δ) Διαδικασία για την επίτευξη συμφωνίας ή σύγκλισης διεθνούς πενταμερούς συνδιασκέψεως συγκροτουμένης από αντιπροσώπους της Ελλάδος, Τουρκίας, Μεγάλης Βρετανίας και των δύο εθνικών κοινοτήτων της Νήσου.
Κατόπιν συζητήσεων τα σχέδια ναυάγησαν στις 29 Οκτωβρίου κατόπιν αρνήσεων της μεγάλης Βρετανίας να αποδειχτεί τις προτάσεις.
8. Η πρόταση περί Ανεξαρτησίας και η επίλυση του Κυπριακού
Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1958 ο Μακάριος, σε συνέντευξή προς την τότε αντιπρόεδρο του βρετανικού εργατικού κόμματος, Κασλ, δήλωσε ότι αποδέχεται ως λύση του κυπριακού την ανεξαρτησία .Το καθεστώς τούτο δεν θα δύναται να μεταβληθεί δια της Ενώσεως με την Ελλάδα ή δις διχοτομήσεως χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ, ενώ δεν θα αποκλείεται η παραμονή της ανεξάρτητου Κύπρου εντός της κοινοπολιτείας της Mεγάλης Βρετανίας.
Η βρετανική κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση του Μακαρίου περί ανεξαρτησίας.
Το σχέδιο περί ανεξαρτησίας υιοθετήσει η ελληνική κυβέρνηση με δηλώσεις του Καραμανλή 29 Σεπτεμβρίου 1958 με την αιτιολογία ότι αυτό γίνεται ενόψει του άμεσου κινδύνου να επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση στην Κύπρο και να κλονιστούν κατά τρόπο ανεπανόρθωτο οι σχέσεις της Ελλάδος προς τους συμμάχους της.
Ο ΟΗΕ ασχολήθηκε για πέμπτη φορά με το Κυπριακό το Δεκέμβριο του 1958 μετά από τρίτη προσφυγή της ελληνικής κυβέρνησης.
Εν τω μεταξύ ο αγώνας Ε.Ο.Κ.Α. συνεχίζεται.
Αρχής γενομένης το 1959 επικράτησε μία συμβιβαστική ατμόσφαιρα που ξεκίνησε με μυστικές συνομιλίες στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι και συνεχίστηκε επί πρεσβευτικού επιπέδου , τα οποία προετοίμασαν τις βάσεις της συμφωνίας επί του Κυπριακού μεταξύ των πρωθυπουργών Ελλάδας και Τουρκίας στη Ζυρίχη κατά τις συνομιλίες μεταξύ της 5ης και 13ης Φεβρουαρίου του 1959. Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν στο Λονδίνο προς την οριστική επίλυση του Κυπριακού.
Η Πενταμερής διάσκεψης συνήλθε μεταξύ 17-19 Φεβρουαρίου στο Lancaster Ηouse μεταξύ Ελλάδος, Μεγάλης Βρετανίας , Τουρκίας και των ηγετών των δύο κοινοτήτων της Κύπρου και επετεύχθη συμφωνία και δημιουργία εντός σύντομου χρονικού διαστήματος μιας ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Κύπρος μετά από 768 χρόνια συνεχούς δουλείας ανακτά την ελευθερία της, όχι όμως για πολύ, και ανακηρύσσεται ανεξάρτητο κράτος, αποκλειόμενης όμως στο διηνεκές τόσο την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα όσο και της διχοτόμησης…
Την συνέχεια την ξέρουμε…
